آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در روايات اسلامی رباخوارى با عمل زشت زنا مقايسه و حتی به مراتب بدتر از آن شمرده شده است. این مقایسه ممكن است از اين نظر باشد كه رباخوارى يكى از عوامل اصلى فقر و اختلاف طبقاتى است؛ و روشن است که يكى از علل فحشا، فقر و فشار اقتصادى است كه سبب شكست جوانان در تشكيل خانواده و كشانده شدن آنها به فساد است. اگر ريشه فقر خشكانده شود، لااقل بخش مهمّى از فحشا و فساد اخلاقى از ميان خواهد رفت، و آنها كه مقدّمات فقر را در جامعه فراهم مى سازند در فساد و انحرافات اخلاقى آن شريك و سهيم هستند.

در بعضی روايات رباخوارى با عمل زشت منافى عفّت مقايسه شده و حتی از آن بدتر شمرده شده است. از جمله در حديثى مى خوانيم كه پيغمبر اكرم(صلى الله عليه و آله) به امام على(عليه السلام) فرمود: «يا عَلِيّ، دِرْهَمُ رِباً اَعْظَمُ عِنْدَ اللهِ مِنْ سَبْعينَ زَنيَة...»؛ (اى على! يك درهم از ربا از نظر گناه و معصيت بدتر از هفتاد بار زناست).(1) حتّى تعبيراتى بسيار تندتر و شديدتر از اين، كه نقل همه آنها به درازا مى كشد.
اين تعبير در روايات متعدّد ديگرى وارد شده است ولى با اعداد و ارقام مختلف، در بعضى از روايات معادل 33 بار(2) و در روايت ديگر معادل 30 بار(3) و در بعضى معادل 20 بار(4) و در بعضى معادل يك بار(5) عمل منافى عفّت شمرده شده است. همه مى دانند اسلام به شدّت با اعمال منافى عفّت برخورد مى كند، حال بايد حساب كرد كه زيان و زشتى رباخوارى چقدر زياد است كه درباره آن چنين مى گويد و اين از صريح ترين دلايل بر حرمت ربا در اسلام است.
در اينجا اين سؤال پيش مى آيد که چرا ربا با اعمال منافى عفّت مقايسه شده و از آن بدتر شمرده شده است؟ این مقایسه ممكن است از اين نظر باشد كه رباخوارى يكى از عوامل اصلى فقر و اختلاف طبقاتى است؛ و روشن است که يكى از علل فحشا، فقر و فشار اقتصادى است كه سبب شكست جوانان در تشكيل خانواده و كشانده شدن آنها به فساد است. آری اگر ريشه فقر خشكانده شود، لااقل بخش مهمّى از فحشا و فساد اخلاقى از ميان خواهد رفت، و آنها كه مقدّمات فقر را در جامعه فراهم مى سازند در فساد و انحرافات اخلاقى آن شريك و سهيم هستند.(6)