آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

رؤياها چند گونه است، تنها يك بخش از آن است كه «رؤياى صادقه» نام دارد و كليدى است براى كشف بعضى از حقايق آینده. این عقیده مورد تأیید قرآن است و با تجربه و مصادیق بسیاری نیز ثابت شده است. البته خواب به تنهايى، نمى تواند به عنوان يك منبع معرفت تلقّى گردد.

ممكن است بعضى سوال كنند كه آيا ارتباط رؤياها با حوادث آينده مى تواند جنبه علمى داشته باشد؟
جمعى به پيروى از فرويد روانشناس معروف معتقدند خواب ها تفسيرى جز ارضاى تمايلات واپس زده و سر كوفته ندارند؛ كه با تغيير و تبديل هايى براى فريب «من» به عرصه خود آگاه ذهن روى مى آورند. يا به تعبير ديگر آنچه در ضمير باطن به صورت يك ميل ارضا نشده پنهان گرديده است در حالت خواب براى يكنوع اشباع تخيّلى به مرحله خود آگاه روى مى آورد؛ گاه بدون تعبير منعكس مى شود ـ همانند عاشقى كه محبوب از دست رفته خود را در خواب مشاهده مى كند ـ و گاه تغيير صورت مى دهد و به شكل مناسبى منعكس مى گردد كه در اين صورت نياز به تعبير دارد.
البته اين يك فرضيه بيش نيست و در واقع آنها هيچ دليلى براى اين سخن ندارند. ممكن است قسمتى از خواب ها چنين باشد، ولى اين ادّعا كه همه خواب ها چنين است كاملا فاقد دليل و برهان است.(1)
ما شك نداريم كه رؤياها چند گونه است؛ تنها يك بخش از آن است كه رؤياى صادقه نام دارد و كليدى است براى كشف بعضى از حقايق. ما اين عقيده را در درجه اوّل از قرآن كه وحى الهى است گرفته ايم، و در درجه بعد از تجربياتى كه در اين زمينه صورت گرفته.
منظور از تجربيات حكايت هاى بى مأخذ نيست؛ بلكه منظور حوادثى است كه دقيقاً براى افراد بزرگ و شناخته شده اى در عصر ما يا قبل از عصر ما واقع شده و در كتاب هاى خود نوشته اند كه در تفسير نمونه در جلد نهم نمونه هاى روشنى از آن را آورده ايم.
ضمناً خواب را به تنهايى به عنوان يك منبع معرفت نمى توان تلقى كرد؛ و به همين دليل مى گويند: «خواب حجيت ندارد؛ بلكه بايد قرائن و شواهد روشن و انكار ناپذيرى از خارج به آن ضميمه شود تا بتواند مدرك شود».(2)