آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

علم، سرچشمه صبر و شكيبايى است. در سوره کهف، خضر(ع) در پاسخ موسی(ع) که از او تقاضا كرد كه از علومش به وى تعليم دهد گفت تو نمى توانى با من شكيبايى كنى، چرا كه اسرار و رموز كارهاى مرا نمى دانى؛ و همين عدم آگاهى مايه عدم شكيبايى توست. البتّه صبر و شكيبايى نيز به نوبه خود مى تواند سرچشمه علم و آگاهى بيشتر گردد و به اين ترتيب اين دو در يكديگر تأثير متقابل دارند.

علم سرچشمه صبر و شكيبايى است. چنانکه در قرآن می خوانیم: «وَكَيْفَ تَصْبِرُ عَلَى مَا لَمْ تُحِطْ بِهِ خُبْراً»(1)، (و چگونه مى توانى در برابر چيزى كه از رموزش آگاه نيستى شكيبا باشى؟!).
اين سخن را آن مرد عالم الهى خضر(عليه السلام) به موسى بن عمران(عليه السلام) گفت، در آن هنگام كه موسى(عليه السلام) به سراغ او آمد و از او تقاضا كرد كه از علوم اش به وى تعليم دهد و خضر(عليه السلام) به او گفت تو نمى توانى با من شكيبايى كنى، چرا كه اسرار و رموز كارهاى مرا نمى دانى؛ و همين عدم آگاهى مايه عدم شكيبايى تو است!
اين تعبير به خوبى مى رساند كه آگاهى سرچشمه شكيبايى است؛ و ناآگاهى موجب بى صبرى و ناشكيبايى خواهد بود.
البتّه صبر و شكيبايى نيز به نوبه خود مى تواند سرچشمه علم و آگاهى بيشتر گردد و به اين ترتيب اين دو نيز در يكديگر تأثير متقابل دارند، چنان كه قرآن در چند آيه مى گويد: «إِنَّ فِى ذَلِكَ لاَيَات لِّكُلِّ صَبَّار شَكُور»(2)؛ (در اين، آيات نشانه هايى است براى هر شكيباى شكرگزار).
ناگفته پيدا است راه علم و معرفت راه پر پيچ و خم و پر فراز و نشيبى است كه بدون استقامت و پايمردى و صبر و حوصله كسى به جايى نمى رسد.
هميشه دانشمندان بزرگ و مخترعان و مكتشفان در سايه شكيبايى خود به جايى رسيدند.(3)