آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

نيروى ما ضعيف و كار و برنامه ما هرچه باشد فانى و ناپايدار است؛ امّا هنگامى كه آن را به ذات پاكى پيوند مى دهيم كه قدرتمند، پايدار و نامحدود است، رنگ او را به خود مى گيرد. از مجموع آیات قرآن استفاده مى شود كه آغاز هر كار بايد به نام خدا باشد.
 

ما با گفتن «بسم الله الرحمن الرحيم» كه در آغاز تمام سوره هاى قرآن جز سوره برائت آمده؛ اعلام مى كنيم كه كار خود را به نام خداوند «رحمن» و «رحيم» آغاز مى كنيم؛ و در انجام برنامه هاى خويش از او يارى مى جوييم.(1)
كار و برنامه ما هرچه باشد فانى و ناپايدار است، محدود و كوچك است؛ امّا هنگامى كه آن را به ذات پاكى پيوند مى دهيم كه پايدار و جاويدان و نامحدود و بى انتها است، رنگ او را به خود مى گيرد و از عظمت و جاودانگى او بهره مند مى شود.
نيروى ما هرچه باشد ضعيف است؛ امّا هنگامى كه اين قطره هاى ناچيز به اقيانوس پر عظمت قدرت الهى ضميمه شود عظمت پيدا مى كند و روح و درك و آمادگى تازه اى به ما مى بخشد، و اين است رمز «بسم الله» در آغاز هر كار! در سوره «علق» سخن از خطاب جبرئيل امين در آغاز بعثت به پيغمبر اكرم(صلى الله عليه وآله) است؛ آنجا كه پيامبر را در آغوش گرفت و فشرد و گفت: «بخوان بنام پروردگارت كه جهان را آفريد».
به اين ترتيب جبرئيل نيز نخستين برنامه رسالت خود را به هنگام بعثت پيغمبر اكرم(صلى الله عليه وآله) با نام خدا شروع كرد.
همچنین قرآن در سوره «هود» از داستان نوح(عليه السلام) سخن مى گويد. هنگامى كه لحظه طوفان و مجازات هاى كوبنده الهى نسبت به قوم كافر و سركش فرا رسيد و كشتى را آماده حركت ساخت و به ياران اندك خود كه از هشتاد نفر تجاوز نمى كردند دستور داد سوار كشتى شوند، و گفت: «به نام خدا بر آن كشتى سوار شويد؛ حركت شما با نام خدا باشد و هم توقف شما با ياد او»، سپس از غفران و رحمت الهى كمك مى گيرد و مى گويد: «إِنَّ رَبِّى لَغَفُورٌ رَّحِيمٌ» .(2)
علاوه بر این در سوره «نحل» سخن از نامه اى است كه سليمان(عليه السلام)، بعد از آن كه هُدهد او را از قوم سبا و بت پرستى آنان با خبر ساخت؛ براى ملكه سبا نوشت.
هنگامى كه اين نامه به دست ملكه سبا رسيد اطرافيان و درباريان را جمع كرد و به آنها گفت: «اين نامه با ارزشى است كه از سليمان(عليه السلام) به من رسيده است؛ و مضمون آن اين است: به نام خداوند بخشنده مهربان، برترى جويى بر من نكنيد و به سوى من آييد و تسليم حق باشيد».
از مجموع چهار آيه فوق به خوبى استفاده مى شود كه آغاز هر كار بايد به نام خدا صورت گيرد؛ خواه اين كار تعليم و هدايت الهى باشد (مانند سوره هاى قرآن) يا نيايش بندگان در برابر ذات پاك او (سوره حمد) يا آغاز دعوت رسالت و نخستين پيام وحى (مانند آغاز سوره علق) و يا اينكه آغاز حركتى باشد براى نجات از بحران و طوفان و آغاز توقف براى پياده شدن از كشتى و شروع برنامه جديد، (مانند داستان نوح) يا آغاز نامه و دعوت به تسليم در برابر حق (مانند نامه سليمان براى ملكه سبا).
خلاصه خواه آغاز كار از سوى خدا باشد يا از سوى خلق يا از سوى جبرئيل يا پيامبرانى همچون نوح و سليمان(عليها السلام) يا افرادى عادى، انسان ها همه در آغاز هر كار بدون استثناء بايد به نام او شروع كنند و خود را به ذات پاك او مرتبط سازند و از اين درياى بيكران علم و قدرت آگاهى و توانايى جويند.
اين است معناى حديث معروف پيامبر(صلى الله عليه وآله) «كُلُّ أَمْر ذِى بال لَم يُذْكَرْ فِيهِ بِسم الله فَهُوَ أَبْتَرْ» (3)؛ (هر كار با اهميّتى نام خدا بر آن برده نشود بى عاقبت و نافرجام است).(4)