آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

بعد از شهادت مالک، اندوه بر جان امام(ع) سنگينى مى نمود و بياناتش حاکي از تأسّف بر فقدان بزرگ مرد عرصه ستيز با فتنه هاي شاميان بود. آن حضرت چند روز بر او مى گریست و بسیار در فقدان او اندوهناک بود و مى فرمود: «دیگر مانند او را هرگز نخواهم دید».

امیر المؤمنین على(علیه السلام) چون خبر جانکاه شهادت مالک را شنید، بالاى منبرْ رفت و فرمود: «ألا إنَّ مالِکَ بنَ الحارِثِ قَد قَضى نَحبَهُ ، وأوفى بِعَهدِهِ، ولَقِیَ رَبَّهُ، فَرَحِمَ اللهُ مالِکاً ! لَو کانَ جَبَلاً لَکانَ فِنداً(1)، ولَو کانَ حَجَراً لَکانَ صَلداً. للهِِ مالِکٌ ! وما مالِکٌ ! وهَل قامَتِ النِّساءُ عَن مِثلِ مالِک! وهَل مَوجودٌ کَمالِک!»؛ (بدانید که مالک بن حارث، روزگار خود را به پایان برد و به پیمان خویش وفا نمود و به دیدار پرورگارش شتافت.
خدا مالک را بیامرزد! اگر کوه مى بود، قلّه اى دست نیافتنى و دور و بلند مى نمود! و اگر سنگ مى بود، صخره اى سخت مى نمود!
آفرین بر مالک! مالک که بود؟! آیا زنان، مانند مالک را مى زایند؟! آیا در روزگار ما چون مالک هست؟!).(2)
راوى گوید: چون فرود آمد و به خانه رفت، مردانى از قریش به نزد او آمدند و گفتند: خیلى براى او بى تابى کردى و نالیدى. او که مُرد. فرمود: «به خدا سوگند ، مرگ او اهل مغرب(شام) را عزّت بخشید و اهل مشرق(عراق) را خوار کرد». آن حضرت چند روز بر او مى گریست و بسیار در فقدان او اندوهناک بود و مى فرمود: «دیگر مانند او را هرگز نخواهم دید!».(3)
و نیز یعقوبى نقل مى کند: چون خبر کشته شدن مالک اشتر به على(علیه السلام) رسید، به شدّت نالید و به درد آمد و فرمود: «عَلى مِثلِکَ فَلتَبکِ البَواکی یا مالِکُ، وأنّى مِثلُ مالِک!»؛ (اى مالک! گریه کنندگان باید بر همچون تویى بگریند. کجا کسى همانند مالک است؟!).(4)
و نیز به نقل از علقمة بن قیس نخعى نقل شده که: پس از شهادت مالک اشتر، على(علیه السلام) پیوسته اندوهگین و ناراحت بود، تا آن جا که پنداشتیم اوست که مصیبت دیده است نه ما که هم قبیله او بودیم. این اندوه، چندین روز از چهره آن حضرت آشکار بود.
امام(علیه السلام) هرگاه از او یاد مى کرد، غم بر جانش سنگینى مى نمود و بر نبودش تأسّف مى خورد و چون روزگارى از تحرّک ستمگرانه شامیان به ستوه آمده بود و از این که سپاهیانش سخن وى را نمى شنیدند و براى ریشه کن ساختن فتنه بر نمى خاستند، ناله کرد، شخصى گفت :«استبانَ فقدُ الأشتر على أهل العراقِ . لو کان حیّاً لقلّ اللغط، ولعلم کلّ امرئ ما یقول»؛ (فقدان اشتر در میان عراقیان، معلوم شد. اگر زنده بود، بیهوده گویى کم مى شد و هر کس مى دانست که چه مى گوید).(5)، (6)