آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

امام سجاد(ع) مورد مدح و ستايش معاصرينش بوده، از جمله عبدالله بن عباس با جلالت شأن و سنّ بالا ايشان را تجليل مى نمود، زهرى مي گويد: «من از بنى هاشم کسى را مثل على بن الحسين(ع) نديدم و کسى را فقيه تر از او نيافتم و در مدینه افضل از او درک نکردم و على بن الحسین برتر اهل زمان خود بود». سعيد بن مسيّب مي گويد: «من کسى را افضل از على بن الحسین ندیدم هم چنین زید بن اسلم میگوید: «من در بین مسلمین با کسى مثل او مجالست ننمودم».
 

با مراجعه به کلمات معاصرین امام سجاد(علیه السلام) پى مى بریم که آن حضرت مورد مدح و ستایش معاصرینش بوده است. اینک به بررسى برخى از این کلمات مى پردازیم:

1 ـ عبدالله بن عباس
عبدالله بن عباس با جلالت شأن و سنّ بالایى که داشت، امام زین العابدین(علیه السلام) را تجلیل مى نمود. هنگامى که او را ملاقات مى کرد به جهت تعظیم بر مى خاست و با صداى بلند مى گفت: «مرحبا به حبیبِ حبیب».(1)

2 ـ زهرى
محمّد بن مسلم قرشى زهرى یکى از بزرگان اهل سنت در شأن امام سجاد(علیه السلام)تعبیرات مختلفى دارد:
ـ «ما رأیت هاشمیاً مثل علىّ بن الحسین»(2)؛ (من از بنى هاشم کسى را مثل على بن الحسین ندیدم.)
ـ «لم ادرک بالمدینة افضل منه»(3)؛ (من در مدینه افضل از او درک نکردم.)
ـ «لم ادرک فی اهل البیت رجلا کان افضل من علىّ بن الحسین»(4)؛ (در میان اهل بیت مردى افضل از على بن الحسین را درک نکردم.9
ـ «کان على بن الحسین افضل اهل زمانه»(5)؛ (على بن الحسین برتر اهل زمان خود بود.)
ـ «ما رأیت احداً أفقه منه»(6)؛ (من کسى را فقیه تر از او نیافتم.)

3 ـ سعید بن مسیّب
او که از فقهاى بارز مدینه به حساب مى آید، با تعبیرات گوناگون امام سجاد(علیه السلام) را تمجید کرده است; از قبیل:
ـ «ما رأیت قطّ أفضل من علىّ بن الحسین»(7)؛ (من کسى را افضل از على بن الحسین ندیدم.)
ـ «ما رأیت اورع منه»(8)؛ (من کسى را باتقواتر از او نیافتم.)

4 ـ زید بن اسلم
زید بن اسلم از فقها و مفسرین به نام مدینه به حساب مى آمد، و در توصیف امام سجاد(علیه السلام) گفته است:
ـ «ما جالست فی اهل القبلة مثله»(9)؛ (من در بین مسلمین با کسى مثل او مجالست ننمودم.)
ـ «ما رأیت مثل على بن الحسین فهماً حافظاً»(10)؛ (من در فهم و حفظ، کسى را مثل على بن الحسین ندیدم.)

5 ـ حماد بن زید
او که از بارزترین فقهاى بصره به شمار مى آید، درباره امام سجاد(علیه السلام) مى گوید: «کان علىّ بن الحسین افضل هاشمىّ ادرکته»(11)؛ (على بن الحسین برترین هاشمى بود که من او را درک کرده ام).

6ـ یحیى بن سعید
او که از بزرگان تابعین و از افاضل فقها و علما نزد اهل سنت به حساب مى آید درباره امام سجاد(علیه السلام) مى گوید: «سمعت علىّ بن الحسین، وکان افضل هاشمى رأیته»(12)؛ (من از على بن الحسین(علیه السلام) حدیث شنیده ام و او برترین هاشمى بود که او را مشاهده کرده ام).

7 ـ مالک بن انس
او مى گوید: «لم یکن فی اهل البیت مثل على بن الحسین»(13)؛ (در میان اهل بیت مانند على بن الحسین(علیه السلام) وجود نداشته است).

8ـ ابوبکر بن برقى
«کان علىّ بن الحسین افضل زمانه»(14)؛ (على بن الحسین افضل زمان خود بود).

9 ـ ابوزرعه
«ما رأیت احداً کان افقه منه»(15)؛ (من کسى را فقیه تر از على بن الحسین(علیه السلام) ندیدم).

10 ـ طاووس یمانى
او مى گوید: «شبانه داخل حِجر اسماعیل شدم، ناگهان مشاهده کردم که على بن الحسین نیز داخل شد و نماز گزارد و آن گاه سجده اى طولانى به جاى آورد، از او در مناجاتش شنیدم که مى گوید: «عبیدک بفنائک، مسکینک بفنائک، سائلک بفنائک، فقیرک بفنائک»; «بنده کوچک تو در درگاه توست، مسکین تو در درگاه توست، سائل تو در درگاه توست، فقیر تو در درگاه توست».
طاووس مى گوید: به خدا سوگند! من بعد از هر نمازى که این دعا را به جهت گرفتارى خواندم، خداوند مرا گشایش داد.(16)

11 ـ نافع بن جبیر
او خطاب به امام سجاد(علیه السلام) گفت: «انّک سیّد الناس وافضلهم»(17)؛ (همانا تو سیّد مردم و افضل آنانى).

12 ـ ابوحازم
او مى گوید: «ما رأیت هاشمیاً افضل من على بن الحسین»(18)؛ (من هاشمى اى را برتر از على بن الحسین ندیدم).

13 ـ محمد بن ادریس شافعى
او مى گوید: «هو افقه اهل المدینة»(19)؛ (او ـ امام زین العابدین(علیه السلام) ـ فقیه ترین اهل مدینه بود).(20)