آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

علماى اهل سنّت اتفاق دارند که خروج بر ضدّ امام و خلیفه ستمگر جایز نیست. «ابوبکر مروزى» از «احمد بن حنبل» نقل مى کند که او امر به جلوگیرى از خون ریزى و انکار شدید از خروج علیه خلیفه مسلمین مى نمود. دکتر «عطیه زهرانى» در ذیل حکایت «مروزى» مى گوید: «سند این حکایت صحیح است و مذهب سلف همین است».البته برخی فرقه ها مثل خوارج و معتزله اینگونه خروج را مشروع می دانند اما اکثریت اهل سنت بر حرمت قیام ادعای اجماع کرده اند.

علماى اهل سنّت اتفاق کرده اند بر این که خروج بر ضدّ امام و خلیفه جائر و ستمگر جایز نیست.
از قدما، «عبدالله بن عمر» و «احمد بن حنبل» از مخالفان سرسخت خروج علیه خلیفه مسلمین بوده اند گرچه ظالم و جائر باشد. «ابوبکر مروزى» از «احمد بن حنبل» نقل مى کند که او امر به جلوگیرى از خون ریزى و انکار شدید از خروج علیه خلیفه مسلمین مى نمود.(1)
دکتر «عطیه زهرانى» در ذیل حکایت «مروزى» مى گوید: «سند این حکایت صحیح است و مذهب سلف همین است.»(2)
«امام نووى» در شرح «صحیح مسلم» ادعاى اجماع نموده است و مى گوید: «... و امّا خروج بر امامان مسلمین و جنگ با آنان به اجماع مسلمین حرام است اگرچه فاسق و ظالم باشند.»(3)
دکتر «محمّد فاروق نهبان» حرمت خروج بر امام جائر و فاسق را به اکثر اهل سنّت نسبت مى دهد و مى گوید: «علما در حکم انقلاب و شورش علیه امام ظالم و فاسق دو نظر دارند:
نظر اوّل آن است که خروج بر امام و خلع او از قدرت جایز است. این رأى معتزله و خوارج و زیدیه و برخى از مرجئه است، بلکه خروج را واجب مى دانند و به آیه: «وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى»(4). و آیه «فَقَاتِلُوا الَّتِی تَبْغِی حَتَّى تَفِىءَ إِلَى أَمْرِ اللهِ»(5) و آیه «لاَ یَنَالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ»(6) تمسّک کرده اند... .
نظر دیگر آن است که شمشیر کشیدن بر علیه امام جائز نیست; زیرا منجّر به فتنه و خون ریزى خواهد شد و این نظرِ اکثریت اهل سنّت و رجال حدیث و عده زیادى از صحابه از قبیل «ابن عمر» و «سعد بن ابی وقّاص» و «اسامة بن زید» است.»(7).(8)