آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

ایستادن در کنار منبر و دعا خواندن، گرفتن قبه منبر و لمس کردن منبر و کشیدن آن بر صورت به قصد تبرک اموری است که توسط علمای اهل سنت به عنوان آداب زیارت قبر حضرت رسول توصیه شده و روایاتی نیز از صحابه و ائمه فقهی آنها در مشروعیت این عمل نقل شده است.

سمهودى در آداب روضه منوّره و حرم پیغمبر مى نویسد:
«یکى از آداب روضه منوره و حرم پیامبر این است که نزد منبر شریف حضرت آمده و بایستد وخدا را بخواند و او را به خاطر این که در کارش آسانى قرار داده حمد وسپاس گوید و بر رسول خدا(صلى الله علیه وآله) درود فرستد و همه نیکى ها را از خدا بخواهد و به او پناه برد، همان طورى که ابن عساکر گفته است در ادامه آن اقشهرى مى گوید: مردانى از اصحاب رسول خدا(صلى الله علیه وآله) را دیدم وقتى که در مسجد (پیامبر) بودند مانند رسول خدا(صلى الله علیه وآله) قبّه جلو منبر را گرفته و رو به قبله ایستادند و دعا خواندند».
و عیاض در کتاب الشفاء از ابى قسیط و عتبى مى نویسد: «اصحاب رسول خدا(صلى الله علیه وآله) همواره وقتى که درمسجد (پیامبر) بودند قبّه منبر را که به سمت قبر بود با دستان خود مى گرفتند و رو به قبله دعا میکردند»(1)
ابوبکر اثرم مى گوید: «به ابو عبدالله(احمد بن حنبل) گفتم:آیا لمس و مسح کردن قبر پیامبر(صلى الله علیه وآله) جایز است؟ گفت: نمى دانم گفتم: منبر چطور؟ گفت: آرى در این باره روایتى است که آن را از ابن ابى فدیک از ابن ابى ذئب از این عمر نقل میکنند که او (ابن عمر) منبر را مسح میکرد این مطلب (مسح کردن) را از سعید بن مسیّب درباره قبّه منبر قبل از سوختن آن نقل کرده اند و از یحیى بن سعید استاد مالک روایت شده است وقتى که او قصد خارج شدن به سوى عراق کرد نزد منبر آمد و آن را مسح نموده و دعا کرد و من دیدم که او این کار را تحسین می کرد»(2)
2ـ در فصلى از کتاب شرح الکبیر چنین آمده است :
«مسح کردن و بوسیدن دیوار قبر پیامبر(صلى الله علیه وآله) مستحب نیست (تا این که مى گوید:) اما درباره مسح کردن منبر روایتى وارد شده است که آن را ابراهیم بن عبدالله بن عبدالقارى نقل کرده و در آن دارد که او ابن عمر را دید که به جاى گاه نشستن پیامبر(صلى الله علیه وآله) روى منبر دست گذاشت سپس دستش را بر صورت نهاد»(3)
3ـ بهوتى نیز همین روایت را از ابن عمر نقل کرده است.(4)
4ـ شوکانى آوره است: «از امام احمد درباره بوسیدن منبر وقبر پیامبر(صلى الله علیه وآله) سئوال شد و او این مسئله را بى اشکال دانست؛ ولى بعضى از اصحاب او صحّت آن را بعید شمرده اند»(5)
5ـ از ابن حجر نیز مطلب چنین نقل شده است،(6) که در شرح الکبیر ابن قدامه از اثرم نقل شده است :
«أمّا المنبر فقد جاء فیه ما رواه ابراهیم بن عبدالله بن عبدالقارى أنّه نظر الى ابن عمر و هو یضع یده على مقعده النبىّ(صلى الله علیه وآله) من المنبر ثمّ یضعها على وجهه»؛(7)
اما درباره (مسح) منبر، ابراهیم بن عبد الله بن عبدالقارى روایت کرده است که او ابن عمر را دید که دست بر محلّ نشستن پیامبر(صلى الله علیه وآله) بر روى منبر گذاشت سپس دستش را روى صورت نهاد(8)