آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

یکی از انواع توسّل، توسّل به حقّ پیامبران و رسولان است. مقصود، حقّى است که خداوند از روى تکریم به آنان لطف کرده و آنان را صاحبان حق قرار داده است؛ آنگونه که خود مى فرماید: «و کان حقّا علینا نصر المؤمنین». معناى این سخن آن نیست که بندگان و صالحان، حقّى ذاتى بر خدا دارند که خدا باید آن را ادا کند، بلکه همه حق از آنِ خداست. در کتب اهل سنت نیز روایاتى وجود دارد که بر این نکته دلالت دارد.

یکی از انواع توسّل، توسّل به حقّ پیامبران و رسولان است. مقصود، حقّى است که خداوند به آنان لطف کرده و آنان را صاحبان حق قرار داده است. معناى این سخن آن نیست که بندگان و صالحان، حقّى ذاتى بر خدا دارند که خدا باید آن را ادا کند، بلکه همه حق از آنِ خداست.
مقصود، حقّى است که خداى متعال از روى تکریم به آنان عطا کرده و آنان را صاحبان حق بر خدا قرار داده است، آنگونه که خداوند مى فرماید:
«وَ کانَ حَقًّا عَلَیْنا نَصْرُ الْمُؤْمِنِینَ»(1) ؛ (یارى مؤمنان حقى برماست).
لذا توسل به پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) که اشرف انبیاء می باشد نه تنها مشروعیت دارد بلکه هر انسان جویای کمالی به آن نیاز دارد.
روایاتى هم بر این نکته دلالت دارد، از جمله:
الف. به نقل ابوسعید خدرى: پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) فرمود: هرکس براى نماز از خانه اش بیرون آید و چنین دعا کند: «خداوندا، تو را به حقّى که سائلان بر تو دارند مى خوانم، و تو را به حق این رفتنم مى خوانم، چرا که من از روى خوشى و طغیان و ریا بیرون نیامده ام، بلکه براى این بیرون آمده ام که از خشم تو مصون مانم و به رضاى تو برسم. از تو مى خواهم که مرا از آتش پناه دهى و گناهانم را بیامرزى، که جز تو کسى گناهان را نمى آمرزد». خداوند به او توجّه مى کند و هفتاد هزار فرشته براى او استغفار مى کنند.(2)
ب. عمر بن خطاب نقل مى کند: پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) فرمود: چون آدم خطا کرد، گفت: پروردگارا به حق محمد تو را مى خوانم که مرا بیامرزى. خداى متعال فرمود: اى آدم، چگونه محمد را شناختى در حالى که هنوز او را نیافریده ام؟ گفت: چون مرا با دست قدرتت آفریدى و از روح خویش در من دمیدى، سرم را بلند کردم، دیدم بر ستون هاى عرش نوشته است: «لا اله الاّ الله، محمّد رسول الله»، دانستم که تو جز محبوب ترین افراد نزد خودت را به نام خودت نمى افزایى. خداوند فرمود: راست گفتى اى آدم، او محبوب ترین آفریدگان نزد من است و چون از من به حق او درخواست کردى، تو را آمرزیدم و اگر محمد نبود، تو را نمى آفریدم.(3)
ج. طبرانى با سند خود از انس بن مالک نقل مى کند: چون فاطمه بنت اسد درگذشت، براى او قبرش را کندند، چون به لحد رسیدند، پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) خودش آنجا را کند و با دست خود خاک آن را بیرون ریخت و چون کار حفر قبر به پایان رسید، پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله)داخل قبر شد و در آن خوابید و فرمود: اى خدایى که زنده مى کنى و مى میرانى، اى خداى زنده نامیرا، مادرم فاطمه بنت اسد را بیامرز(4) و حجّتش را به او تلقین کن و قبرش را وسیع گردان، به حق پیامبرت و پیامبران پیش از من، اى که تو مهربان ترین مهربانانى.(5)