آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در آیه 45 سوره آل عمران از حضرت عیسی(ع) به عنوان «کَلِمَة» یاد شده که این تعبیر در کتب «عهد جدید» نیز دیده مى شود. علت آن یا تولد فوق العاده مسیح(ع) مى باشد که مشمول «إِنَّما أَمْرُهُ إِذا أَرادَ شَیْئاً أَنْ یَقُولَ لَهُ کُنْ فَیَکُونَ» است. و یا به خاطر این است که قبل از تولد، خداوند بشارت او را در کلامى به مادرش داده بود. ضمن اینکه «کَلِمَه» در اصطلاح قرآن به معنى مخلوق به کار مى رود و این پاسخى به مدعیان الوهیت عیسى(ع) است.

در آیه 45 سوره «آل عمران» مى خوانیم: به یاد آور (هنگامى را که فرشتگان گفتند: اى مریم! خداوند تو را به کلمه اى [وجود با عظمتى ] از سوى خودش، بشارت مى دهد که نامش مسیح، عیسى(علیه السلام) پسر مریم است)؛ «إِذْ قالَتِ الْمَلائِکَةُ یا مَرْیَمُ إِنَّ اللّهَ یُبَشِّرُکِ بِکَلِمَة مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسیحُ عیسَى ابْنُ مَرْیَمَ».(1)
در این آیه «مسیح» به عنوان «کَلِمَة» یاد شده است این تعبیر در کتب «عهد جدید» نیز دیده مى شود.
درباره این که چرا به عیسى «کَلِمَة» گفته شده در میان مفسران سخن بسیار است اما بیشتر به نظر مى رسد علت آن همان تولد فوق العاده مسیح(علیه السلام) مى باشد که مشمول «إِنَّما أَمْرُهُ إِذا أَرادَ شَیْئاً أَنْ یَقُولَ لَهُ کُنْ فَیَکُونَ»(2) است و یا به خاطر این است که قبل از تولد، خداوند بشارت او را در کلامى به مادرش داده بود.
و نیز ممکن است علت این تعبیر این باشد که «کَلِمَه» در اصطلاح قرآن به معنى مخلوق به کار مى رود مانند: «قُلْ لَوْ کانَ الْبَحْرُ مِداداً لِکَلِماتِ رَبِّی لَنَفِدَ الْبَحْرُ قَبْلَ أَنْ تَنْفَدَ کَلِماتُ رَبِّی وَ لَوْ جِئْنا بِمِثْلِهِ مَدَداً»؛ (بگو: اگر دریاها به صورت مرکب براى نوشتن کلمات پروردگار من شوند آنها تمام مى شوند پیش از آن که کلمات پروردگار من تمام گردد هر چند همانند دریاها را بر آن بیفزاییم).(3)
در این آیه، منظور از «کلمات خدا» همان مخلوقات او است، و از آنجا که مسیح(علیه السلام) یکى از مخلوقات بزرگ خدا بوده است، اطلاق کلمه بر او شده که در ضمن، پاسخى به مدعیان الوهیت عیسى(علیه السلام) نیز بوده باشد.
اطلاق «مسیح» به معنى «مسح کننده» یا «مسح شده» بر عیسى(علیه السلام) ممکن است از این نظر باشد که: او با کشیدن دست بر بدن بیماران غیر قابل علاج، آنها را به فرمان خدا شفا مى داد و چون این افتخار از آغاز براى او پیش بینى شده بود، خدا نام او را قبل از تولد «مسیح» گذاشت.
و یا به خاطر آن است که: خداوند او را از ناپاکى و گناه مسح کرد و پاک گردانید.(4)