آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در فطرى بودن بطلان تسلسل همین بس که آن را از زبان فطرت کودکان بشنویم زیرا فطرت سالم آنها، تسلسل را محال مى داند؛ به عنوان مثال، کودک با کنجکاوى از پدر خود مى پرسد که پدر شما کیست؟ و پدر او که بود؟ تا این که سرانجام پدر مى گوید: پدر همه ما آدم(ع) است، کودک سؤال مى کند پدر او کیست؟ پدر پاسخ می دهد: خدا آفریدگار همه موجودات است و وجود او از خودش مى باشد. در این لحظه فطرت کودک قانع شده و به سؤالات خود خاتمه مى دهد. این مثال ما را به واقعیّت ادراک فطرى سالم آشنا مى سازد.

در فطرى بودن بطلان تسلسل همین بس که ما آن را از زبان فطرت دست نخورده و بى آلایش اشخاص ساده و کودکان بشنویم و اگر شبهه اى در فطرى بودن این موضوع داشته باشیم، براى حلّ آن از مقیاس شناخت فطریّات در بحث فطرت استمداد مى جوییم.
هنگامى که به طرز تفکّر کودکان مراجعه مى کنیم مى بینیم که فطرت آنها ـ که هنوز در اثر بحث ها، گفتگوها و استدلال هاى پر پیچ و خم فلسفى و علمى تغییر شکل نداده و دست نخورده و سالم مانده است ـ تسلسل را نمى پذیرد و آن را محال و غیر معقول مى داند.
کودکان که حسّ کنجکاوى و علّت جویى فطرى بیدارى دارند، اغلب از پدر و مادر خود درباره علّت پیدایش گروهى از موجودات سؤالاتى مى کنند؛ به عنوان مثال کودک از پدر خود مى پرسد شما که پدر من هستید، پس پدر شما کیست؟
پدر پاسخ مى دهد که پدر من فلانى است. کودک مى پرسد که پدر او که بود؟ مى گوید فلانى. کودک کنجکاو به همین ترتیب به سؤالات خود ادامه مى دهد تا اینکه سرانجام پدر مى گوید:
پدر همه ما آدم(علیه السلام) است، ولى کودک به این هم قانع نشده و سؤال مى کند که پدر او کیست؟ پدر جواب مى دهد خداوند وى را بدون پدر آفرید. فطرت کودک باز قانع نشده و مى پرسد پدر خدا کیست؟ تا آنکه پدر به فطرت سلیم کودک پاسخ قاطعى داده و مى گوید: خدا آفریدگار همه موجودات است و وجود او از خودش مى باشد. در اینجاست که فطرت کودک قانع شده و به سؤالات خود خاتمه مى دهد، و اگر پدر این جواب را نمى داد، روح کودک قانع نمى شد.
این یک مثال ساده بود؛ شما نیز با مراجعه به وجدان خود و به فطرت کنجکاو کودکان، مى توانید مثال هاى گوناگون و متعدّدى در این باره تهیّه کنید.
بدیهى است که نباید سادگى و روشنى مثال را دلیل بر سادگى و بى اهمیّتى اصل مطلب گرفت؛ زیرا این مثال هاى ساده، ما را به واقعیّت ادراک فطرى سالم آشنا مى سازد و بهترین راه دریافت فطریّات، مطالعه همین گونه مثال ها و تجربیّات ساده است که از فطرت سلیم و دست نخورده افرادى مانند کودکان به دست مى آید.(1)