آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

وقتی قرآن کریم الوهیت ملائکه را نفی می کند، الوهیت روح القدس را هم نفی می کند. خداوند در سوره نساء، آیه 172 می فرماید: «هیچ گاه مسیح از این ابا نداشت که بنده خدا باشد و نه فرشتگان مقرّب [از این ابا دارند]». و در سوره آل عمران، آیات 79-80، می فرماید: «براى هیچ بشرى سزاوار نیست که خداوند، کتاب آسمانى و حکم و نبوّت به او دهد سپس او به مردم بگوید: غیر از خدا، مرا پرستش کنید... و به شما دستور نمى دهد که فرشتگان و پیامبران را، پروردگار انتخاب کنید...».

ویژگی هایی که کتاب مقدس برای روح القدس بیان می کند تصویری از روح القدس به دست می دهد که با تصویر جبرئیل در منابع اسلامی شباهت فراوانی دارد. هدایت رسولان به واسطه ی روح القدس، تعلیم دادن روح القدس و خبر دادن از امور آینده را که در منابع مسیحی به روح القدس نسبت داده می شود، منابع اسلامی به جبرئیل نسبت داده اند. قرآن کریم جبرئیل را که والاترین فرشته ی خداست، به نام های روح الامین،(1) روحنا(2) (روح خدا) و روح القدس(3) نامیده است. چنان که کتاب مقدس، روح القدس را روح خدا نام داده است: «اما عیسی چون تعمید یافت فوراً از آب برآمد که در ساعت آسمان بر وی گشاده شد و روح خدا را دید که مثل کبوتری(4) نزول کرده می آید.»(5)
در میان مسیحیان قدیم، آریوسی ها و پیروان مکدونیوس و برخی فرقه های دیگر که به الوهیت روح القدس اعتقادی نداشتند، او را از فرشتگان خداوند می دانستند که مقامی والاتر از دیگر فرشتگان دارد. جان بیدل، از یکتا پرستان مسیحی، نیز روح القدس را چنین توصیف کرده است: «روح القدس فرشته ای است که به مقام الوهیت وابسته است. او با خدا در ارتباط است و برای ابلاغ پیام های او برگزیده شده است.»(6)
با این مقدمه می توان دریافت آنجا که قرآن کریم الوهیت ملائکه را نفی می کند به نفی الوهیت روح القدس هم توجه کرده است:
«لَنْ یَسْتَنْکِفَ الْمَسیحُ أَنْ یَکُونَ عَبْداً لِلّهِ وَ لاَ الْمَلائِکَةُ الْمُقَرَّبُونَ»(7)؛ (هیچ گاه مسیح از این ابا نداشت که بنده خدا باشد و نه فرشتگان مقرّب (از این ابا دارند)).
«ما کانَ لِبَشَر أَنْ یُؤْتِیَهُ اللّهُ الْکِتابَ وَ الْحُکْمَ وَ النُّبُوَّةَ ثُمَّ یَقُولَ لِلنّاسِ کُونُوا عِباداً لّی مِنْ دُونِ اللّهِ ... وَ لا یَأْمُرَکُمْ أَنْ تَتَّخِذُوا الْمَلائِکَةَ وَ النَّبِیِّینَ أَرْباباً أَ یَأْمُرُکُمْ بِالْکُفْرِبَعْدَ إِذْ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ»(8)؛ (براى هیچ بشرى سزاوار نیست که خداوند، کتاب آسمانى و حکم و نبوّت به او دهد سپس او به مردم بگوید: «غیر از خدا، مرا پرستش کنید» ... و به شما دستور نمى دهد که فرشتگان و پیامبران را، (به عنوان) پروردگار انتخاب کنید. آیا شما را، پس از آن که مسلمان شدید، به کفر فرمان مى دهد؟)(9)