آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

فدک بوستانی بود که از طرف حضرت رسول(ص) به حضرت صدیقه(س) بخشیده شد اما پس از رحلت پیامبر(ص) توسط ابوبکر به عنوان جزئی از اموال دولتی اعلام شد و دست به دست میان خلفای بعد از او می چرخید تا این که توسط معاویه به مروان و توسط او به عبدالعزیز و از طرف او به فرزندش عمر بخشیده شد و عمر بن عبدالعزیز آن را به فرزندان حضرت صدیقه(س) پس داد و اعلام کرد بنی امیه در آن حقی ندارد. این تصمیم البته بعد از عمربن عبدالعزیز توسط یزید بن عبدالملک ملغی گردید و یزید مجددا فدک را از فرزندان حضرت زهرا(س) گرفت.

یکی از اقدامات بزرگى كه عمر بن عبدالعزيز در جهت رفع ظلم از ساحت خاندان پيامبر(صلی الله علیه وآله) به عمل آورد، بازگرداندن فدك به فرزندان حضرت فاطمه(سلام الله علیها)، دختر گرامى پيامبر اسلام(صلی الله علیه وآله) بود.
فدك در تاريخ اسلام داستان تلخ و پرماجرايى دارد كه جاى بحث آن در اينجا نيست، اما به طور اجمال، سير تاريخى آن از اين قرار است كه پيامبر، آن را در زمان حيات خود به دخترش فاطمه(سلام الله علیها) بخشيد و پس از رحلت پيامبر(صلی الله علیه وآله) ابوبكر، به زور آن را از فاطمه زهرا گرفت و جزء اموال دولتى اعلام كرد و از آن زمان به وسيله خلفاى وقت، دست به دست مى گشت تا آن كه معاويه در زمان حكومت خود، آن را به مروان بخشيد، مروان نيز به پسرش «عبدالعزيز» اهدا كرد، پس از مرگ عبدالعزيز، فدك به فرزندش عمر بن عبدالعزيز منتقل گرديد. عمر بن عبدالعزيز، آن را به فرزندان حضرت فاطمه تحويل داد و گفت: فدك مال آنها است و بنى اميه حقى در آن ندارد. ولى متاسفانه پس از مرگ او، كه يزيد بن عبدالملك به خلافت رسيد، مجددا فدك را از سادات فاطمى پس گرفت و تيول بنى اميه قرار داد!.(1)
«صدوق» در كتاب «الخصال» نقل مى كند كه عمر بن عبدالعزيز فدك را در جريان سفر به مدينه در ديدارى كه با حضرت باقر(علیه السلام) داشت، به او مسترد كرد.(2)
گويا با توجه به اين گونه خدمات عمر در رفع برخى مظالم از خاندان پيامبر(صلی الله علیه وآله) بود كه امام باقر(علیه السلام) مى فرمود:
«عمر بن عبدالعزيز نجيب دودمان بنى اميه است...».(3)، (4)