آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

پرداختن قرآن به موضوعات مربوط به عقاید و معارف اسلام سبب این نشده که سایر احکام و آموزه های مورد نیاز بشر، به فراموشی سپرده شود. بلکه جامعیت قوانین قرآن سراسر زندگی بشر را در بر می گیرد. البته  تمام جزئيات احكام و قوانين، در ظواهر آيات قرآن بيان نشده اما در هر قسمت، اصول لازم بیان شده است.

جامعيت قوانين قرآن به گونه اى است كه سراسر زندگى انسان ها را در بر مى گيرد. از مهمترين مسائل اعتقادى گرفته (توحيد) تا ساده ترين مسائل اخلاقى و اجتماعى (مانند پاسخ دادن به سلام و هر گونه تحيت و خوش آمدگويى)، مثلا در يك جا مى فرمايد: «وَإِذَا حُيِّيتُمْ بِتَحِيَّة فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْهَا أَوْ رُدُّوهَا إِنَّ اللهَ كَانَ عَلَى كُلِّ شَيْء حَسِيباً»؛ (هنگامى كه كسى به شما تحيت و خوش آمد مى گويد، پاسخ او را به گونه اى بهتر بدهيد، يا لااقل به همان گونه پاسخ گويند خداوند حساب همه چيز را دارد).(1)
در قرآن مجيد، آيه اى درباره نوشتن ديون و بدهى ها داريم كه طولانى ترين آيه قرآن است و در آن حدود بيست حكم الهى، پيرامون همين مسأله بيان شده است.(2) و اين نشان مى دهد كه پرداختن قرآن به مسائل مربوط به عقايد و معارف اسلام، در مورد مبدء و معاد و مانند آن، هرگز مانع از اين نبوده كه ساير احكام مورد نياز را نيز بيان كند.
نمى گوييم تمام جزئيات احكام و قوانين، در ظواهر آيات قرآن بيان شده زيرا حجم آنها مسلّماً چندين برابر قرآن است؛ بلكه منظور اين است كه در هر قسمت، اصول لازم را بيان فرموده است.
به عنوان مثال در مسائل اعتقادى قرآن بيش از همه چيز روى اصل توحيد تكيه كرده و صدها بار در آيات قرآن، به اين مسأله اشاره شده، و دقيق ترين مفاهيم توحيد را ترسيم نموده، تا آنجا كه درباره خداوند مى فرمايد: «لَيْس كَمِثْلِهِ شَىْءٌ»؛ (هيچ چيز همانند خداوند نيست.)(3) و اوصاف جلال و جمال او را در صدها آيه شرح داده است نه تنها خدا را از هر نظر يگانه مى شمرد؛ بلكه نبوّت انبياء را نيز دعوت واحدى مى داند و جدايى افكندن ميان آن ها را نادرست مى شمرد «لا نُفَرِّقُ بَيْنَ اَحَد مِنْ رُسُلِه»(4)؛ (مؤمنان مى گويند ما ميان پيامبران جدايى نمى افكنيم) هر چند هر كدام از آنها مأموريت هاى ويژه اى، طبق نياز زمانى خود داشتند، ولى اصول دعوت آنها همه جا يكى بوده است.
مسأله توحيد در جامعه انسانى نيز حاكم است و تمام افراد اجتماع را عضو يك خانواده و از آنها تعبير به برادرانى مى كند كه از يك پدر و مادر به وجود آمده اند.(5)