آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

از آیه «وَمَا یَنْطِقُ عَنْ الْهَوَى * إِنْ هُوَ إِلاَّ وَحْىٌ یُوحَى»،  به خوبى به دست مى آید که پیامبر(ص) هرگز دروغ و خلافى نمى گوید، و هیچ گاه در سخنش مرتکب خطا نمى شود و سخن او وحی منزل است؛ زیرا سرچشمه اصلى گمراهى ها و انحرافات پیروى از هواى نفس است که پیامبر(ص) از آن مبراست.

 خداوند در قرآن ضمن اشاره به شخص حضرت محمد (صلی الله علیه وآله) مى فرماید: (و هرگز از روى هواى نفس سخن نمى گوید ـ آنچه مى گوید چیزى جز وحى [الهى] که بر او القا شده نیست)؛ «وَمَا یَنْطِقُ عَنْ الْهَوَى ـ إِنْ هُوَ إِلاَّ وَحْىٌ یُوحَى».(1)
از این تعبیر به خوبى به دست مى آید که او هرگز دروغ و خلافى نمى گوید، و هیچ گاه در سخنش مرتکب خطا نمى شود، و گمراهى و انحراف در مورد او وجود ندارد: «مَا ضَلِّ صَاحِبُکُم وَ مَا غَوى».(2)
لذا به گفته بعضى از مفسّران از این آیات به خوبى استفاده مى شود که سنّت پیامبر(صلی الله علیه وآله) همانند وحى مُنزل است.(3)
در این که ضمیر «هُوَ» در جمله: «اِنْ هُوَ اِلاَّ وَحْىٌ یُوحى» به چه چیز برمى گردد؟ ظاهر این است که به نطق از جمله «مَا یَنْطِقُ عَنِ الْهَوى»، استفاده مى شود باز مى گردد. یعنى سخن او وحى الهى است ، خواه این سخن آیات قرآن باشد، یا احکام و مواعظ و حکم، و تفسیرهایى که بیان مى کند، همه اینها ریشه الهى دارد.
ضمناً از این آیات استفاده مى شود که سرچشمه اصلى گمراهى ها و انحرافات پیروى از هواى نفس است و آن کس که به طور کامل بر هواى نفس خویش مسلّط است مرتکب گناهى نمى شود و تقواى او مانع از گمراهى است، چرا که تقوا در هر مرحله اى آمیخته با روشن بینى است، و هنگامى که به مرحله عالى برسد روشن بینى نیز به مرحله کمال مى رسد؛ بنابراین نه گناهى مرتکب مى شود و نه خطایى (دقّت کنید).(4)