آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

بعد از بیرون رفتن یهود بنى نضیر از مدینه، باغات و قسمتى از اموال  آنها در مدینه باقى ماند، طبق سنت جاهلیت جمعى از سران مسلمین به پیامبرگفتند: برگزیده هاى این غنیمت و یک چهارم آن را برگیر و بقیه را به ما واگذار تا در میان خود تقسیم کنیم. آیات فوق نازل شد و با صراحت گفت: چون براى این غنائم، جنگى نشده تمام آن تعلق به پیامبر(ص) دارد.

در آیات (6 ـ 7) سوره «حشر» می خوانیم: «وَ ما أَفاءَ اللّهُ عَلى رَسُولِهِ مِنْهُمْ فَما أَوْجَفْتُمْ عَلَیْهِ مِنْ خَیْل وَ لارِکاب وَ لکِنَّ اللّهَ یُسَلِّطُ رُسُلَهُ عَلى مَنْ یَشاءُ وَ اللّهُ عَلى کُلِّ شَیْء قَدِیرٌ * ما أَفاءَ اللّهُ عَلى رَسُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرى فَلِلّهِ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِی الْقُرْبى وَ الْیَتامى وَ الْمَساکِینِ وَ ابْنِ السَّبِیلِ کَىْ لایَکُونَ دُولَةً بَیْنَ الاَْغْنِیاءِ مِنْکُمْ وَما آتاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ ما نَهاکُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا وَ اتَّقُوا اللّهَ إِنَّ اللّهَ شَدِیدُ الْعِقابِ»؛ (و آنچه را خدا از آنان [= از یهود] به رسولش بازگردانده [و بخشیده] چیزى است که شما براى به دست آوردن آن [زحمتى نکشیدید،] نه اسبى تاختید و نه شترى؛ ولى خداوند رسولان خود را بر هر کس بخواهد مسلط مى سازد؛ و خدا بر هر چیز تواناست! * آنچه را خداوند از اهل این آبادى ها به رسولش باز گرداند از آن خدا و رسول و خویشاوندان او و یتیمان و مستمندان و در راه ماندگان است، تا [این اموال عظیم] در میان ثروتمندان شما دست به دست نگردد. آنچه را رسول خدا براى شما آورده بگیرید [و اجرا کنید]، و از آنچه نهى کرده خوددارى نمائید؛ و از [مخالفت] خدا بپرهیزید که خداوند کیفرش شدید است).
شأن نزول:
از آنجا که این آیات، تکمیلى است بر آیات گذشته که داستان شکست یهود «بنى نضیر» را بازگو مى کرد، شأن نزول آن نیز ادامه همان شأن نزول است.
توضیح این که، بعد از بیرون رفتن یهود «بنى نضیر» از «مدینه»، باغ ها و زمین هاى کشاورزى و خانه ها و قسمتى از اموال آنها در مدینه باقى ماند، جمعى از سران مسلمین خدمت رسول خدا(صلى الله علیه وآله) رسیدند و طبق آنچه از سنت عصر جاهلیت به خاطر داشتند، عرض کردند: برگزیده هاى این غنیمت و یک چهارم آن را برگیر و بقیه را به ما واگذار تا در میان خود تقسیم کنیم! آیات فوق نازل شد و با صراحت گفت: چون براى این غنائم، جنگى نشده و مسلمانان زحمتى نکشیده اند تمام آن تعلق به رسول اللّه (رئیس حکومت اسلامى) دارد (و او هر گونه صلاح بداند تقسیم مى کند و پیامبر(صلى الله علیه وآله) این اموال را در میان مهاجرین که دست هاى آنها در سرزمین «مدینه» از مال دنیا تهى بود، و تعداد کمى از انصار، تقسیم کرد).(1)، (2)