آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

تغییر قبله باعث سر و صدای مردم شد. ازجمله یهود که بزرگ ترین سند افتخار خود، یعنی پیروى مسلمین از قبله آنان را از دست داده بودند، زبان به اعتراض گشودند. در این جا آیه فوق نازل گردید و علاوه بر بطلان همه این گفتگوها، به مباحث مهم تری مانند؛ معیار ارزش انسان  اشاره کرده و آن را شرح داد.

در آیه 177 سوره «بقره» می خوانیم: «لَیْسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا وُجُوهَکُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ وَ لکِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَ الْیَوْمِ الاْخِرِ وَ الْمَلائِکَةِ وَ الْکِتابِ وَ النَّبِیِّینَ وَ آتَى الْمالَ عَلى حُبِّهِ ذَوِی الْقُرْبى وَ الْیَتامى وَ الْمَساکینَ وَ ابْنَ السَّبیلِ وَ السّائِلینَ وَ فِی الرِّقابِ وَ أَقامَ الصَّلاةَ وَ آتَى الزَّکاةَ وَ الْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذا عاهَدُوا وَالصّابِرینَ فِی الْبَأْساءِ وَ الضَّرّاءِ وَ حینَ الْبَأْسِ أُولئِکَ الَّذینَ صَدَقُوا وَأُولئِکَ هُمُ الْمُتَّقُونَ»؛ (نیکى، این نیست که [به هنگام نماز،] روى خود را به سوى مشرق و [یا] مغرب کنید [و تمام گفتگوى شما، درباره قبله و تغییر آن باشد]؛ بلکه نیکى [و نیکوکار] کسى است که به خدا و روز رستاخیز و فرشتگان و کتاب [آسمانى] و پیامبران، ایمان آورده؛ و مال [خود] را، با همه علاقه اى که به آن دارد، به خویشاوندان و یتیمان و مسکینان و واماندگان در راه و سائلان و بردگان، انفاق مى کند؛ نماز را بر پا مى دارد و زکات را مى پردازد؛ و [همچنین] کسانى که به عهد خود ـ به هنگامى که عهد بستند ـ وفا مى کنند؛ و در برابر محرومیت ها و بیمارى ها و در میدان جنگ، استقامت به خرج مى دهند؛ اینها کسانى هستند که راست مى گویند [و گفتارشان با اعتقادشان هماهنگ است]؛ و اینها هستند پرهیزگاران!)
شأن نزول:
چون تغییر قبله سر و صداى زیادى در میان مردم به خصوص یهود و نصارى به راه انداخت، یهود که بزرگ ترین سند افتخار خود (پیروى مسلمین از قبله آنان) را از دست داده بودند، زبان به اعتراض گشودند، که قرآن در آیه 142 با جمله: «سَیَقُولُ السُّفَهاءُ» به آن اشاره کرده است، آیه فوق نازل گردید و تأئید کرد که این همه گفتگو در مسأله قبله صحیح نیست بلکه مهم تر از قبله مسائل دیگرى است که معیار ارزش انسان هاست و باید به آنها توجه شود و آن مسائل را در این آیه شرح داده است.(1)، (2)