آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

تسبیح موجودات یا به این معناست که تمام موجودات عالم همه دارای یک نوع درک و شعورند و در عالم خود، مشغول تسبیح و حمد خدا هستند و یا این که هر یک از موجودات این عالم با زبان بی زبانی و به طور آشکار از قدرت و عظمت خالق خود و حکمت بی پایان او سخن می گویند.

آیات مختلف قرآن، سخن از 4 عبادت در مورد همه موجودات این جهان بزرگ مى گوید: تسبیح، حمد، سجده و نماز. در آیه 41 سوره «نور» سخن از نماز و تسبیح است و در آیه 15 سوره «رعد» سخن از سجود عمومى است: «و للهِِ یَسْجُدُ مَنْ فِى السَّماواتِ و الأرض» و در آیه 44 سوره «اسراء» سخن از تسبیح و حمد تمامى موجودات عالم هستى است «و إنْ مِن شىء إلاّ یُسَبّحُ بِحَمْدِهِ».
در اینجا دو تفسیر قابل توجه وجود دارد: 1ـ تمامى ذارت این عالم اعم از آنچه آن را عاقل مى شماریم یا بى جان یا غیر عاقل، همه داراى نوعى درک و شعورند، و در عالم خود، تسبیح و حمد خدا مى گویند، هر چند ما قادر به درک آن نیستیم، شواهدى از آیات قرآن نیز براى این تفسیر اقامه شده است.
2ـ منظور از تسبیح و حمد، همان چیزى است که ما آن را «زبان حال» مى نامیم یعنى مجموعه نظام هستى و اسرار شگفت انگیزى که در هر یک از موجودات این عالم نهفته است، با زبان بى زبانى، با صراحت و به طور آشکار از قدرت و عظمت خالق خود و علم و حکمت بى انتهاى او سخن مى گویند، چرا که هر موجود بدیع و هر اثر شگفت انگیزى، حتى یک تابلو نفیس نقاشى یا یک قطعه شعر زیبا و نغز، حمد و تسبیح ابداع کننده خود مى گوید، یعنى از یک سو، صفات برجسته او را بیان مى دارد و از سوى دیگر، عیب و نقص را از او نفى مى کند (تسبیح) تا چه رسد به این جهان با عظمت و آن هم عجائب و شگفتى هاى بى پایانش. (1)
تسبیح عمومى موجودات، دلیلى بر خالقیت پروردگار است و خالقیت او دلیل بر مالکیت او نسبت به مجموعه جهان هستى است و نیز دلیلى بر آن است که همه موجودات به سوى او باز مى گردند. (2)