مورخین در باب قضاوت هاي امام علی(ع) نوشته اند: جوانى به امام عرض كرد: پدرم مرد ثروتمندی بود، که با دوستانش به سفر رفت، اكنون همراهانش مى گويند: پدرت مرده و از اموالش نیز اطلاعى نداریم. من به آنان مشكوكم. حضرت متهمين را به مسجد فرا خواند، و چشمانشان را بست. امام از نفر اول سوالاتي را پرسيد، حضرت تكبير گفت و مردم نيز تكبير گفتند. متهمان با شنيدن تكبير، تصور كردند دوست شان اعتراف كرده است. حضرت به متهم دوم فرمود: «آنچه رفيقت بايد بگويد گفت، تو حقيقت را بگو»، و اين سخن امام باعث كشف حقيقت شد.

یکی از مسلمانان با دو مسیحی به تجارت رفت. در اثناى راه مسلمان بیمار شد و از دنیا رفت. وی وصیت نامه اى نوشت و در اموال خود مخفی کرد. همسفرانش متاع گران قیمت او را برداشتند و بقیه را به ورثه اش باز گرداندند. وقتی ورثه قسمتى از اموالش را نیافتند مطلب را با همسفرانش در میان گذاشتند اما آنها انکار کردند. ورثه هم به پیامبر(ص) شکایت کردند. آیه فوق نازل شد و حکم این کار را بیان کرد.