از مجموعه روايات استفاده مى شود: در بازگشت از حجة الوداع مسلمانان به دستور پیامبر(ص) در سرزمين «غدير خم» توقف كردند. ایشان در خطبه ای مفصل فرمود: من به زودى از ميان شما مى روم لکن دو چيز به يادگار مي‌گذارم، اوّل كتاب خدا و ديگري خاندانم. سپس دست علي(ع) را بلند كرد و فرمود: هر كس من رهبر او هستم على(ع) رهبر اوست، و اين سخن را 3 يا 4 بار تكرار كرد و فرمود: همه وظيفه دارند اين خبر را به غائبان برسانند؛ و در اين هنگام، آيه اكمال دين نازل شد.

از دشوارترين لحظات تاريخ كربلا، لحظه وداع جانسوز قافله اسيران با بدن هاى پاره پاره شهيدان است. دشمنان، اسيران دل سوخته را از كنار آن پيكرهاى پاك شهيدان عبور دادند. زنان حرم چون چشمشان به آن بدنهاى پاره پاره افتاد، فريادشان به ناله و شيون بلند شد. زينب(س) كه مى دانست دشمن در انتظار است تا با ديدن كوچكترين نشانه اى از ضعف و پشيمانى در خاندان پيامبر(ص) قهقهه مستانه سر دهد، با ديدن پيكر به خون آغشته برادر، رو به آسمان كرد و گفت: خدايا اين قربانى را قبول فرما.

روایات بسیاری ازصحابه نقل شده که با صراحت می گوید: این آیه در جریان غدیر خم درباره على(ع) نازل شده. مراسم حجة الوداع که به پایان رسید، در مسیر بازگشت از مکه در سرزمین غدیر خم ناگهان پیامبر(ص) دستور توقف به همراهان داد.در آن سرزمین گرم، پیامبر(ص) نماز خواند و بعد خطبه ای طولانی برای مردم بیان کرد که در ضمن خطبه بعد از ذکر مقدماتی فرمود: «فَمَنْ کُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِیٌّ مَوْلاه» و بعد هم از مردم بر ولایت امام علی(ع) بیعت گرفت.