تفاوت دو مفهوم «وحی» و «الهام»

آیا مفهوم «وحی» با مفهوم «الهام» یکسان است یا با هم تفاوت دارند؟

پديده «وحى» هم همانند «اِلهام»، به تابناك شدن درون در مواقع خاص اطلاق مى شود؛ با اين تفاوت كه منشأ «الهام» بر الهام گيرنده پوشيده است، ولى منشأ «وحى» بر گيرنده وحى كه پيامبرانند روشن مى باشد. به همين علت، پيامبران هرگز در گرفتن پيام آسمانى دچار حيرت و اشتباه نمى‌ شوند، زيرا آگاهى حضورى كاملى بر منشأ «وحى» و كيفيت انجام آن دارند.

معنای واژه «وحی» در قرآن کریم

عبارت «وحی» در قرآن کریم در چه معانی بکار رفته است؟

واژه «وحى» در «قرآن» به چهار معنا آمده‌ است: 1. اشاره پنهانی: كه همان معناى لغوى است. 2. هدایت غریزی: يعنى رهنمودهاى طبيعى كه در نهاد تمام موجودات به ‌وديعت نهاده شده است. 3. اِلهام (سروش غيبى): گاه انسان پيامى را دريافت مى دارد كه منشأ آن را نمى داند، به ويژه در حالت اضطرار كه گمان مى برد راه به جايى ندارد ناگهان درخششى در دل او پديد مى آيد كه راه را بر او روشن مى سازد و او را از آن تنگنا بيرون مى آورد. اين پيام هاى راه گشا، همان سروش غيبى است كه از پشت پرده ظاهر شده و به مدد انسان مى آيد. از اين سروش غيبى در قرآن با نام «وحى» تعبير شده‌ است. 4. وحى رسالى: وحى بدين معنا شاخصه نبوّت است.

مقام «يقين شهودى» براي «متّقين»

امام علي(علیه السلام) درباره مقام «يقين شهودى» براي «متّقين» چه می فرماید؟

امام علي(ع) در این باره می فرماید: «آنها به كسانى مى مانند كه بهشت را با چشم خود ديده و در آن متنعّم اند، و همچون كسانى اند كه آتش دوزخ را مشاهده كرده و در آن معذّب اند». ايمان و يقين مراحلى دارد؛ مرحله اول «علم اليقين» است كه برخاسته از ادله عقلى است و جنبه عمومي دارد و شامل همه مؤمنان راستين مي شود. مرحله دوم، مرحله شهود و «عين اليقين» است كه خدا را با چشم دل، مي توان ديد. اين مقام ويژه پرهيزكاران مخلِص است. مرحله سوم «حقّ اليقين» است و مخصوص خاصّان مانند معصومان(ع) است، كه هر چه مى بينند خداست و غير او از نظرشان محو مى شود.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال علي (عليه السلام):

اَلْحَاجُّ وَالْمُعْتَمِرُ وَفْدُ اللَّهِ، وَ حَقٌّ عَلَى اللَّهِ أَنْ يُکْرِمَ وَفْدَهُ وَ يَحْبُوَهُ بِالْمَغْفِرَةِ.

حج گزار و عمره گزار، واردشدگان بر خداوند مى باشند و بر خدا است که وارد شده بر خود را گرامى داشته، او را مشمول مغفرت و آمرزش خويش قرار دهد.

وسائل الشيعه: 4/116