دلائلی برای اعتقاد به «سرنوشت» وجود دارد؛ مثلا این اعتقاد وسيله مؤثرى است براى تمام كسانى كه مى خواهند انسانها را به زنجير اسارت و بردگى بكشانند، براى آنها كه مى خواهند انسانها را استعمار كنند و مقاومت آنها را در هم بشكنند و از قيام و شورش و انقلاب آنها جلوگيرى كنند. یا اینكه توجيه بى دردسر و راحتى براى انواع شكست ها، كمبودها و غلط كاريهاست و به كمك آن مى توان گناه همه اينها را به گردن سرنوشت انداخت و خود را از همه مسؤليت ها و خطاها، به دور داشت و حتى وجدان خود را نيز قريب داد!

براى اسارت مى توان شاخه هاى بسيارى در حدّ هر صفت رذيله و روش نادرست به حساب آورد، از جمله اقسام اسارت: اسارت در چنگال هوى و هوس، تشريفات و آداب و رسوم غلط، طمع، بخل و ... است؛ و رهایی از هر يك از اينها، شاخه اى از آزادى محسوب می شود. امام صادق(ع) با آوردن مثالی از زندگی حضرت یوسف(ع)، آزادی حقیقی را رهایی از چنگال رذایل معرفی کرده و می فرماید: «يوسف راستگو و امين، حرّيتش با بردگى و اسارت خدشه دار نشد ...».

براساس آیه 9 سوره «شمس» رستگارى انسان، نه در گرو پندارها و خیال ها، نه در سایه ثروت و مقام، نه وابسته به اعمال اشخاص دیگر و نه مانند اینهاست، بلکه در گرو پاکسازى روح و در پرتو ایمان و عمل صالح است. و طبق داستان یوسف و زلیخا  بندگى نفس، سبب بردگى انسان و تقوا و تهذیب نفس، سبب حکومت بر جهان هستى است.