انسان همواره پرسش هايى درباه هستى و راز آفرينش با خود داشته و پيوسته در تلاش بوده تا پاسخ هاى قانع كننده اى براى آن بيابد؛ دين، آن گونه كه قرآن عرضه كرده، پاسخ تمامى اين پرسش ها را داده، و دانشی را بر انسان عرضه داشته كه خود جوياى آن بوده و نتوانسته به روشنى به آن راه يابد، و اين خود دليل اعجاز قرآن است. این نوآوری ها عبارتند از: نوآوری های دین در دو بعد معارف و احکام، که به دور از اوهام و خرافات است، نوآوری در توصیف صفات جمال و جلال الهی، تبیین قداست مقام انبیاء و جامعیت احکام اسلامی.

انبياء الهى(ع) دو نوع مبارزه مشترك و اختصاصي داشته اند: 1. مبارزه مشترك همه انبياء با «شرک و بت پرستی». 2. مبارزه اختصاصي انبياء با «انحرافات اختصاصى» قوم و جمعيّت شان. مانند مبارزه اختصاصي حضرت شعیب(ع) با کم فروشی، حضرت لوط(ع) با مسائل شهوانی و همجنس بازی و حضرت موسی(ع) با استکبار فرعون.

اینکه حضرت لوط(ع) به جمعى از اوباش که به قصد تجاوز به مهمانانش آمده بودند، پیشنهاد ازدواج با دختران پاک خود را کرد، براى اثبات نهایت علاقه به هدایت آنها و حفظ حیثیت میهمانانش بود؛ تا شاید وجدان خفته آنها با این فداکارى بى نظیر بیدار شود، و به راه حق باز گردند. و با توجه به اینکه این پیشنهاد مشروط به ایمان آوردن آن گروه بود، ایرادی به آن وارد نیست.

«جهل» سرچشمه «اشاعه فساد» است. قرآن از زبان حضرت لوط(ع)، آلوده شدن آن قوم به فسادهای جنسی را ناشی از جهل آن ها می داند. از کلام حضرت یوسف(ع) در سوره یوسف نیز این گونه برمی آید که عشق هاى گناه آلود و انحرافات جنسى - حدّاقل در بسيارى از موارد - از جهل و نادانى سرچشمه مى گيرد.

واژه «اصحاب الجنّه» در «قرآن» زياد تكرار شده، و غالبا به معناى بهشتيان است؛ امّا در سوره «قلم» به معنای «صاحبان باغ» آمده است. در روایات و تاریخ، داستان «صاحبان باغ» چنین آمده است: مرد سخاوتمندی بود که باغی پر از میوه داشت. موقع برداشتِ میوه، به اندازه نیاز خود و خانواده اش برمى داشت و بقيّه را بین مستمندان تقسیم می کرد؛ اما بعد از فوتش و رسيدن باغ به فرزندانش، آنها تصميم گرفتند كه ذره اي از ميوه هاي باغ را به فقرا ندهند. تمام مقدمات كار را انجام دادند تا صبح قبل از طلوع آفتاب تمام ميوه ها را بچينند و همه را بفروشند؛ اما وقتی به باغ رسیدند دیدند جز خاکستر، اثری از باغ نمانده است.