استناد قائلين به مكان دار بودن خداوند به آيات قرآن

كساني كه براي خداوند مكان قائل شده‌ اند به چه آياتي استناد كرده‌ اند؟

كسانى كه براى خداوند مكان و حتّى جسميّت قائل شده اند، به سراغ بعضى از آيات متشابه رفته اند و آنها را جداى از ساير آيات قرآن معنا كرده اند. آيه اول در سوره طه است كه مي فرمايد: «أَلرَّحْمانُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوى». «عرش» را به معناي تختى گرفته اند كه بر فراز آسمان هاست و خداوند روى آن نشسته و به ملائكه فرمان مى دهد. آيه دوم در سوره فجر است كه مى فرمايد: «وَ جاءَ رَبُّكَ»؛ (و فرمان پروردگارت فرا رسد.) آنان از ظاهر كلمه جاءَ استفاده كرده اند كه خدا از محلى به محل ديگر مي آيد.

تبیین مكان دار نبودن خداوند در روايات اسلامی

در روايات اسلامی مكان دار نبودن خداوند چگونه بيان شده است؟

امام صادق(ع) درباره مكان دار نبودن خداوند فرمودند: «خداوند متعال توصيف به زمان و مكان و حركت و انتقال و سكون نمى شود؛ بلكه او خالق زمان و مكان و حركت و سكون و انتقال است، خداوند برتر از آن است كه ظالمان مى گويند». همچنین در حديث ديگري می فرماید: «منزّه است خداوند و برتر از اين است كه مى گويى اگر او در مكانى بود حادث بود؛ زيرا موجود در مكان محتاج به مكان است و احتياج از صفات حادث است، نه از صفات خداوند قديم و ازلى». و... .

توصيف خداوند به صفات «مخلوقين»؟!

آيا می توان خداوند را با صفات «مخلوقين» مورد وصف قرار داد؟

خداوند را نمي توان به صفات مخلوقين توصيف كرد؛ چرا که منزه بودن خدا از هر عيب و نقص معناى گسترده اى دارد كه هرگونه توصيفى را كه شايسته ذات و صفات و افعال و احكام او نيست در بر مى گيرد؛ بلكه به يك معنا هرگونه توصيف او را شامل مى شود؛ چون انسان به خاطر آلودگى به نقصان و محدوديت، قادر به درك كُنه صفات او نيست. بنابراين او برتر از هرگونه توصيف ما است و منزّه از توصيف توصيف كنندگان می باشد.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمام علىٌّ(عليه السلام)

اصْرِفْ إلى الآخِرةِ وَجهَکَ، واجْعَلْ للهِ جِدَّکَ

به آخرت روى آور و توان و کوشش خود را براى خدا مصروف کن

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 58