عزاداری برای امام حسین(ع) نه تنها موجب هیچ نوع افسردگی نمی شود بلکه حتی برعکس، موجب رفع افسردگی می شود و این موضوع مورد تأیید پژوهش های علمی است. بررسی افراد مبتلا‌ به‌ درجاتی‌ از‌ افسردگی‌ که در این‌ مراسم‌ شرکت کرده اند نشان داد که میانگین نمره آنها پس از مراسم به حدود سلامتی رسیده و بهبود‌ پیدا‌ کرده اند‌.

اینکه عاشورائیان در کمال عقلانیّت جانفشانی کردند، واقعیّتی است که با کمی تامّل در تعریف، «مفهوم و کارکرد عقل» از نگاه اسلامی روشن می شود. تعقّل شاخصه هایی دارد، از جمله اینکه «کمال عقل» در «پیروی از حقّ» است. انسان عاقل آخرتش را فدای دنیا نمی کند و بجای دفاع از حقّ به باطل روی نمی آورد. انسان خردمند «فلسفه وجودی آفرینش» خویش را به درستی درک کرده و تمام همّتش را صرف رسیدن به آن هدف می نماید. «دوری از منکرات و مبارزه با رذالت» نیز نشانه بهره مندی از عقل است.

علاوه این موارد، رعایت ادب یکی از شاخصه های تعقّل، و بلکه لازمه ی آن است. امام على(ع) می فرماید: «هر چیزى به عقل نیاز دارد و عقل به ادب نیازمند است». از این رو پایبندی به اخلاق و ادب و بروز احساسات مثبت، کاری موافق با عقل است. همه این موارد در اعمال امام حسین(ع) و یارانش به وضوح مشاهده می شود. بنابراین، «قیام عاشورا» قیامی است که بر پایه توأمان «تعقّل و احساسات» بوده است.

در جنگهایی که دشمنان امام علي(ع) بر حضرت تحمیل كردند، امام هيچ گاه آغاز گر جنگ نبود؛ بلکه در تمام آنها، امام علی(ع) از هر فرصتی استفاده می کرد تا از جنگ و خون ریزی جلو گیری نماید. در ماجرای جنگ صفین نیز طبق نقل طبری در نخستين ماه آن سال، يعنى محرّم، به اميد صلح، سفيرانى را به نزد معاویه گسیل داشت تا معاویه را متقاعد کنند تا از جنگ و خونریزی دست بردارد. ولی معاويه در پاسخ گفت: از نزدم دور شويد كه ميان من و شما، چيزى جز شمشير نیست. و بلاخره جز به جنگ و خونریزی رضایت نداد.