در مسلک تصوف مريد در دست شيخ همانند جسد در دست مرده شوى است و میزان اطاعت مرید در بدو ورود با دستوراتی گاه سخت و تحقیر آمیز شروع می شود. مثل: شستن توالت عمومی، فرستادن شاگردان توانگر به گدایی و وادار ساختن آنها به تمرينات متعدد مرتاضانه مثل: گرسنگى، تلاوت قرآن در وضع زجر دهنده و به چله نشستن و هنگامى كه شيخ مى ديد كه ديگر چيزى براى آموختن به مريد خود ندارد به او اجازه مى داد كه برود و گِرد خويش مريدانى فراهم آورد.

در هر زمان و در ميان هر قوم و ملّتى، از مفاهيم صحيح و سازنده سوء استفاده هائى شده است و مسأله رهبرى اخلاقى و لزوم استفاده از اساتيد عمومى و خصوصى براى بهتر پيمودن راه تهذيب نفس و سير و سلوك الى اللّه نيز از اين قاعده كلّى مستثنا نبوده است. گروهى از صوفيّه خود را به عنوان «مرشد»، «شيخ»، «پير طريقت» و «قطب» عنوان كرده و افراد را به پيروى بى قيد و شرط از خود دعوت مى كنند، و حتی گفته اند اگر از پير طريقت كارهايى بر خلاف شرع دیدی خرده نگير، چرا كه این کار با روح تسليم در برابر او مخالفت دارد!.