سنّت «استدراج» و مسئله عدل الهی

چرا خدواند مانع گناه کاران نمی شود و آنها را با دادن فرصت در دام استدراج می اندازد تا بیشتر گناه نمایند، آیا این بی عدالتی نیست؟

سنت استدراج یک اتمام حجت برای گناه کاران است. خداوند هشدارهای لازم را به این افراد داده است و استدراج زمانی است که با وجود آیات الهی دست به گناه بزنند. اینکه چنین گناه کارانی بلافاصله از دنیا بروند تا کمتر گناه کنند خلاف حکمت الهی است. همچنین استدراج فرصتی است برای گنه کارانی که تصمیم به توبه بگیرند. از طرفی اختيار را نمی توان از انسان سلب كرد و او را مجبور به انجام کارهای نیکو کرد. این امر با تکامل انسان و سنّت پاداش و جزاء منافات دارد. می توان گفت: استدراج نه دامی برای گناه بیشتر انسانهاست و نه بی عدالتی، زیرا خداوند افراد گنهکار را در صورتى که زیاد آلوده گناه نشده باشند به وسیله زنگ هاى بیدار باش و مکافات اعمالشان، و یا گاهى به وسیله مجازات هاى متناسب با اعمالى که از آنها سرزده است، بیدار مى سازد و به راه حق باز مى گرداند. لذا برای افرادی که غرق در گناهند و هدایت های الهی و زنگ های بیدار باش برای آنها اثری ندارد، راهی نیست جز اینکه به عملکرد و گناهان خود واگذار شوند.

شفاعت و جرأت بر گناه

آیا امید به شفاعت موجب جرأت بر گناه مى شود؟

 اوّلاً: اگر امید به شفاعت موجب جرأت پیدا کردن گناه کار بر گناه باشد، وعده مغفرت که در آیه 48 سوره نساء- حتى در صورت عدم توبه- آمده، نیز چنین اثری دارد. ثانیاً: وعده شفاعت در صورتی موجب جرأت مى شود که به صورت مطلق و به طور حتمی باشد؛ امّا اگر شفاعت از جهات مختلف مبهم باشد و معلوم نباشد که در حق کدام یک از گناه کاران، و در مورد چه گناهانى، و در چه موقعى، و در کدام یک از منازل آخرت، و با چه شرایطى، واقع مى شود و با همه این ابهام ها وعده قطعى به شفاعت نیز نداده باشند، سبب جرأت بر گناه نیست.

حقیقت خسران و زیان، از دیدگاه قرآن

منظور از خسران و زیان در قرآن چیست؟

خسران را به از دست دادن سرمایه و کمبود آن  معنی کرده اند، که گاه در مورد سرمایه هاى ظاهری، و گاه در سرمایه هاى معنوى به کار می رود، و خسران در کلام الهی در معنی دوم به کار رفته است؛ وتوصیف زیان مشرکان و گنهکاران در قرآن به خسران مبین به این دلیل است که آنها برترین سرمایه، یعنى سرمایه عمر، عقل، خرد و... را از دست داده اند، و در برابر آن، سخت ترین و دردناکترین عذاب را براى خود فراهم ساخته اند که هیچ گاه قابل جبران نیست.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمام عليٌّ(عليه السلام)

الإيثارُ سَجِيّةُ الأبرار، و شِيمةُ الأخيار

ايثار، خصلت نيکوکاران و خوى نيکان است

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 22