روش های مختلفی برای خلاصی از «ربای معاملاتی» وجود دارد. از جمله: 1. بیع یک درهم و یک دینار، در مقابل دو درهم و دو دینار. امّا بايد توجّه داشت كه این کار در واقع حيله نيست، چون يك درهم در مقابل دو دينار قرار مى گيرد، و يك دينار در مقابل دو درهم، و به اين صورت معامله دو همجنس نيست. 2. استفاده از مساله هبه. یعنى يك مَن گندم خوب را به صورت مجّانى ببخشد، طرف مقابل هم دو مَنْ گندم نامرغوب را به صورت مجّانى به او هبه مى كند. 3. مقدار كمتر را در مقابل همان مقدار از جنس مقابل معاوضه كنند و طرفِ مقابل، مازاد را به او هبه کند و ...

مثالهاى فراوانى در باب ربا به عنوان حيله و راه چاره مطرح شده، كه قسمتى از آن مربوط به رباى معاملاتى، و قسمت ديگر مربوط به رباى قرضى است. معروف ترين مثال حيله رباى معاملاتى، معامله يك درهم و يك دينار، در مقابل دو درهم و دو دينار است. مثال ديگر انجام دو معامله مستقلّ از يكديگر است. مثلاً اگر بخواهيم يك مَن گندم خوب را در مقابل دو مَن گندم نامرغوب بفروشيم، ابتدا يك مَن گندم خوب را به مبلغ معيّنى به مشترى مى فروشيم، سپس دو مَن گندمِ نامرغوب را از او با همان مبلغ خريدارى مى كنيم.

این آیه درباره افرادی نازل شد که ثروت هائى از طریق رباخوارى در زمان جاهلیت جمع آورى کرده بودند و از آن در راه خدا انفاق مى کردند، کسانى هم خرماهاى خشک و نامرغوب را با خرماى خوب مخلوط مى کردند و بعد انفاق مى نمودند. خداوند آنها را از این کار نهى کرد و دستور داد از اموال پاک و حلال، در راه خدا انفاق کنند.