فرشتگان «محافظ» انسان در کلام امام علی(ع)

امام علي(علیه السلام) در حکمت 201 نهج البلاغه، درباره فرشتگان «محافظ» انسان چه می فرماید؟

ایشان می فرماید: «دو فرشته از انسان محافظت مى كنند؛ اما هنگامى كه اجل او به سر آيد او را رها مى سازند». به تصريح آيات و روايات، انسان داراى دو اَجَل است: يكى اَجَل معلق که مى توان از آن پرهيز كرد، و ديگري اَجَل حتمى كه قابل اجتناب نيست. لذا قرآن می فرماید: «اوست که بر بندگان خود تسلط کامل دارد و مراقبانى بر شما مى گمارد تا هنگامى كه مرگ يكى از شما فرا رسد». در واقع اقدام احتیاطی انسان تنها اَجَل معلق را دور مى کند اما در برابر اَجَل حتمى هيچ راه فرارى وجود ندارد.

تأثير احتیاط و پیشگیری در «اَجَل»

با توجه به این که مأموران الهی حافظ انسان ها در برابر خطرات هستند احتیاط و پیشگیری چه مفهومی دارد؟

«اَجَل» و سرآمدِ عمر انسان، بر دو گونه است: «اَجَل حتمى» و «اَجَل غير حتمى»؛ اَجَل حتمى تخلّف ناپذير است؛ اما اَجَل غیر حتمی یا مشروط يا معلَّق قابل تغيير مى باشد، گاه به وسيله تدبير و احتياط خود انسانها و گاه به وسيله انجام اعمال نيكى همچون صله رحم و صدقه در راه خدا و گاه به وسيله فرشتگانى كه مأمور حفظ انسان در برابر خطرات غير حتمى هستند.

عوامل معنوى طول عمر و کوتاهى آن

چه عواملى در افزایش و کوتاهى عمر تأثیر دارند؟

یک سلسله عوامل طبیعى در افزایش یا کوتاهى عمر، دخالت دارند که براى بشر شناخته شده اند. همانند: تغذیه صحیح دور از افراط و تفریط، کار، و ...  . لکن روایات عواملى را در افزایش یا کوتاهی عمر ذکر می کنند. مانند: صدقه دادن، صله رحم، نیکوکاری و ...  .پیامبر(ص) می فرماید«انفاق در راه خدا و صله رحم، خانه ها را آباد، و عمرها را طولانى مى کند». در واقع  انسان داراى دو اجل حتمی و معلق است، که اجل حتمى، به فرمان الهى پایان مى گیرد اما سر آمد اجل معلق، که با دگرگونى شرائط، دگرگون مى شود.

تفاوت «اجل محتوم» و «اجل معلق»

اگر در اجل انسان تقدیم و تأخیر راه ندارد پس این همه دستور در احتیاط برای چیست؟

از يك طرف آيات قرآن مي فرمايد: در آمدن اجل تقديم و تاخيري وجود ندارد؛ و از طرف ديگر اسلام دستور احتياط داده است به گونه‌اي كه اگر مريض شدي به پزشك مراجعه كن و صله رحم انجام بده و.... در جواب بايد گفت: ما دو نوع اجل داريم؛ «اجل محتوم» كه آيات قرآن به آن اشاره دارد و غيرقابل تغيير است و «اجل معلق» که با دستورات اسلامي سازگار است و مي توان آن را تاخير يا جلو انداخت.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

رسول الله (ص)

لکل شيء زکاة و زکاة الابدان الصيام

هر چيزي زکاتي دارد و زکات بدن ها روزه است

ميزان الحکمة 6 / 392