شأن نزول آیه ولایت

آیه ولایت در شأن چه کسى نازل شد؟

 روزی ابوذر با رسول خدا(ص) در مسجد نماز مى خواند، سائلى تقاضاى کمک کرد، ولى کسى کمک نکرد، او دست خود را بلند کرده و گفت: خدایا من در مسجد رسول تو تقاضاى کمک کردم، ولى کسى به من جواب نداد. على(ع) که در حال رکوع بود با انگشت خود به انگشتر اشاره کرد و سائل آن را از دست حضرت بیرون آورد، در این حال پیامبر(ص) دست به دعا برداشت و هنوز دعای حضرت تمام نشده بود که جبرئیل نازل شد و و آیه «اِنَّما وَلِیُّکُمُ اللّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِیْنَ آمَنُوا» را قرائت کرد.

بالقوة بودن ولایت على(ع)، در زمان نزول آیه ولایت

چگونه امیر المؤمنین مصداق آیه ولایت مى باشد، در حالی که ولایتش در آن روز بالقوة بوده است؟

در تعبیرات ادبى بسیار دیده مى شود که اسم یا عنوانى به افرادى گفته مى شود که آن را بالقوه دارند، مثلاً: انسان در حال حیات خود کسى را به عنوان «وصىّ» خود یا «قیّم» اطفال خویش تعیین مى نماید. در قرآن نیز زکریا از خدا در خواست «ولی» کرد و مقصود او سرپرستى براى بعد از مرگ او بوده، و در روایات نیز پیامبر(ص) علی(ع) را وصی و خلیفه خود معرفی کرده و مقصود بعد از وفات ایشان بوده؛ لذا ولایت علی(ع) نیز از همین قسم است و مانعی ندارد.

اهل سنت و بیان نزول آیه ولایت، درباره حضرت علی(ع)

در چه منابعی از اهل سنت، شأن نزول آیه ولایت بر حضرت علی(علیه السلام) اختصاص یافته است؟

در بیش از 30 کتاب معروف اهل سنت، روایات متعددى مبنی بر این که آیه فوق در شان على(ع) نازل شده است، آمده. از جمله: محبّ الدین طبرى در«ذخائر العقبى»، صفحه 88 و علامه قاضى شوکانى در تفسیر«فتح القدیر»، جلد 2، صفحه50 و در«جامع الاصول»، جلد 9، صفحه 478 و در«اسباب النزول» واحدى، صفحه 148 و در«لباب النقول» سیوطى، صفحه 90 و....

شبهه کاربرد ضمیر جمع، در آیه ولایت

اگر آیه شریفه ولایت در مورد حضرت على(علیه السلام) است، پس چرا ضمیر جمع به کار رفته است؟

در ادبیات عرب «لفظ جمع» در مورد «مفرد» بارها به کار برده شده. از جمله: کلمه «نِسائَنا» و «أَنْفُسَنا» در آیه «مباهله»؛ یا آیه: «اَلَّذِیْنَ قالَ لَهُمُ النّاسُ»؛ و یا آیه: «یَقُولُونَ نَخْشى» و... که در همه آنها لفظ جمع در مورد مفرد به کار رفته و علت آن، گاهی تعظیم آن مورد است و گاهی بیان یک موضوع به شکل کلی است با اینکه مصداق یک فرد بوده و...؛ لذا این کار با وجود قرینه مانعی ندارد.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قالَ رَسُولُ اللهِ(صلى الله عليه وآله):

مَنْ مَاتَ وَ لَمْ يَحُجَّ فَلْيَمُتْ إِنْ شَاءَ يَهُودِيّاً وَ إِنْ شَاءَ نَصْرَانِيّاً

هر کس حجّ به جاى نياورده بميرد ]به او گفته شود [اگر خواهى يهودى بمير و اگر خواهى نصرانى.

مستدرک الوسائل: 8/18