این کتاب که نام اصلى آن «التمهید لما فى الموطّا من المعانى و الاسانید» است توسط ابوعمر یوسف بن عبد الله بن محمد عبد البرّ معروف به «ابن عبد البر» (368ـ463ق) نوشته شده است. او این کتاب را براى نقد و بررسى احادیث و سندهاى کتاب موطا مالک در بیست مجلد نوشته است که بنابر نظر عده اى از محققان اهل سنت هیچ کتابى مثل آن در این زمینه تالیف نشده است. مذهب وى حنبلى بود ولى گرایش هایى به فقه مالکى و شافعى نیز داشت، به ظاهر از علماى متعصب اهل سنت بود اما بااین حال، مطالبى به نفع تاریخ، رجال، حدیث، و عقاید شیعه نیز در لابلاى مطالب کتاب هایش آورده است.

نام کامل و اصلى این کتاب عبارت است از «تمهید الاوائل و تلخیص الدلائل»، که توسط ابوبکر محمد بن طیب بن محمد بن جعفر، ابوبکرباقلانى شافعى اشعرى (338 ـ 403 ق) نوشته شده است. باقلانى اشعرى مسلک بود و به همین علت به شدت در برابر عقاید شیعه دشمنی و کینه نشان داده و بسیارى از عقاید آنان را ردّ و انکار کرده و از مجادله و مناظرات بى اساس دریغ نورزیده است. او در کتاب‌های خود على رغم پذیرفتن احادیث مربوط به ولایت علی بن ابى طالب (علیه السلام) و خلافت ایشان، دست به تحریف و تغییر معناى آن احادیث زده است، مثل معناى ولایت (ولى)، معناى مودت، و معناى خلافت. او در این کتاب غالب مباحث مربوط به عقاید شیعه را با تعصّب بسیار شدید به بحث گذاشته است. البته همین کتاب از دو جهت منبع مناسبى براى علماى شیعه به شمار مى رود: یکى از این جهت که احادیثى مثل حدیث «من کنت مولاه» و تهنیت اصحاب به امیرالمومنین (علیه السلام) را که مطابق عقاید شیعه است نقل کرده و صحت آنها را پذیرفته است. کارى که عده زیادى از علماى اهل سنت از آن اجتناب کرده اند؛ دوم اینکه نسبت هاى ناروایى از روى تعصب به عقاید شیعه دارد که از لحاظ شبهه شناسى حائز اهمیت است.