«وقف»، «هبه» و «صدقه» از منظر شیعه

در فقه شیعه «وقف»، «هبه» و «صدقه» چه تعریفی دارد؟

«وقف» ملكى است كه عين آن حبس و از منفعت آن استفاده مي شود و فروش عين موقوفه يا تقسيم آن ميان موقوف عليهم بدون اطلاع و اجازه حاكم شرع جايز نيست. «صدقه»، مالى بلاعوض است كه به خاطر خدا به ديگرى جهت تصرف واگذار مى شود. هيچ نوع از انواع صدقه قابل فسخ نيست و در آن قبض شرط است. «هبه» نيز بر دو قسم است: 1. «هبه معوضه» كه كسى بگويد: اين لباس را به تو مى بخشم، به شرط اينكه آن كتاب را به من ببخشى، او هم قبول كند. 2. «هبه جايزه» كه عوضى در برابر آن نيست.

عدم اختصاص «ربای معاوضه» به «بیع»

آیا «ربای معاوضه» مخصوص «بیع» است یا در عقود دیگر هم جاری است؟

در این كه آيا «رباى معاوضه» در غير بيع هم جارى است يا نه؟ در ميان علما و فقها گفتگوست؛ مثلا اگر كسى يك كيلو گندم را با مقدار بيشترى «مصالحه» كند آيا ربا و حرام است؟ و همچنين در ساير عقودِ معاوضه كه جنبه بيع ندارد. مرحوم صاحب جواهر(ره) مى گويد: «مشهور ميان فقها اين است كه اختصاص به بيع ندارد و شامل هر معاوضه اى مى شود و ما نيز معتقديم كه عام است و شامل هر معاوضه اى مى شود».

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

رسول الله (ص)

صوموا تصحوا

روزه بگيريد تا سالم مانيد

ميزان الحکمة 6 / 392