از نگاه ابن عربى، رياضت و مجاهدت وادار كردن نفس بر كارهاى سخت و شاق بدنى و مخالفت هوا و هوس به طور دائم و هميشگى است. سالكان بنا به دستور مرشد، براى تهذيب اخلاق نفسانى به رياضت هاى مختلف مى پرداختند چنانكه برخى از سالكان به ترك مال و جاه و شغل، يا ديگر دلبستگي هاى زندگى مأمور مى شدند؛ حتی برخى از مريدان به گدايى! و خدمات خانقاهى از قبيل شستشو و رفت و روب مى پرداختند، با هدف اینكه از اسارت «خود طبيعى» آزاد شده و داراى اراده اى قوى گردند.

اولا: به فرض اينكه مراد از آن حديث دست كشيدن از تعلیم باشد، آيا مي توان با یک روایت از آن همه آيات و اخبار درباره اهميت تعليم و تعلم دست كشيد؟ ثانیا: اگر روش تعلیم و تعلم خطاست چرا پیران خانقاه در مسائل علمى و فهم و تفسیر قرآن مجيد و اخبار اهل بيت(ع) اينقدر عاجزند؟ و اگر اتفاقا در ميان متصوفه کسی همچون «غزالی» پیدا شود که اطلاعات دينى و علمى دارد، از بركت تحصيلات رسمى است نه گوشه نشینی و ذکر و ورد در خانقاه!

بعضى معتقدند كه اين جريان يكى از لوازم و آثار تمدن جديد است؛ عدّه اى هم كه مى خواهند هم ديندار باشند و هم آزاد، دست به دامن تصوف مى زنند؛ بعضی هم بخاطر ايجاد اختلاف و تفرقه در نقاط مختلف و تسلط و حکمرانی بر آنان آن را ترویج می کنند؛ دسته اى هم معتقدند كه جنبش تصوّف يك جنبش ملّى و ادبى است و چون بزرگان ادب صوفی اند احیای آثارشان موجب احیاء تصوف است؛ عده ای هم عقيده دارند كه پناه بردن بعضى از مردم به سلسله هاى تصوف عكس العمل تندروى هاى دسته اى از روحاني نماهاست.

دلایل متعدد و متنوعی موجب مخالفت مستمر علماى دين با صوفيه در طول تاریخ بوده است. مانند: 1- مسئله جدايى و تفرقه بین مسلمانان به خاطر رفتن گروهی به خانقاه به جای مسجد؛ 2- شکستن حدّ و مرز مفاهيم و معانى دينى و تقدس زدایی از آنها؛ 3- ترویج و تشییع منکرات و منهیات در اشعار و غزليات خود و تحریک افراد ساده و عامى به لاابالي گرى و فسق و گمراهى؛ 4- مقابله و مخالفت سردمداران صوفیه با علم و دانش و سد راه دانستن آن در طی طریق الی الله و ...