تبیین مكان و زمان نداشتن خداوند و زمان و مکان از منظر فلاسفه

با توجه به تعريف فلاسفه از مكان و زمان، آيا خداوند دارای زمان و مكان است؟

فلاسفه درباره حقيقت مكان و زمان بحث هاى زيادى دارند. گروهى مكان را همان فضا، يا بُعد خاصّى مي دانند كه اجسام در آن قرار مى گيرد. گروهی فضاى خالى از همه چيز را تنها يك بُعد خيالى مي دانند. در حالی که مكان به این معانی درباره خداوند محال است. زیرا مكان بدون محدوديت تصور نمى شود؛ چرا كه بايد دو جسم جدا در نظر گرفته شوند، تا مفهوم مكان از مقايسه آنها روشن شود. از سویی اگر خداوند، داراى مكان باشد، پس داراى اجزاء است. زمان هم يك حقيقت سيّال و مستقل است كه قبل از همه اشياء خلق شده است.

منظور از مسائل مستحدثه؟

مسائل مستحدثه به چه معناست؟

مسائل مستحدثه به موضوعات نو ظهوری گفته می شود كه حكم شرعى آن در منابع دینی وجود ندارد؛ اعم از اينكه آن موضوع در گذشته وجود نداشته، يا وجود داشته ولى برخى از ويژگى ها و شرايط و قيودش تغيير كرده و آن را موضوعى جديد جلوه داده است. براى قسم اوّل مى توان به كارت‏هاى اعتبارى كه سابقه ندارد مثال زد و در مورد دوم می توان بحث از مال بودن یا نبودن خون را مثال زد؛ خون هر چند در سابق نيز وجود داشت ولى در زمان هاى گذشته ماليّت نداشت و استفاده مشروع از آن ممكن نبود.

علم خدا به حوادث آینده

خداوند چگونه از حوادث آینده آگاه است؟
در بحث خداشناسی درباره علم خداوند گفته می شود: (خداوند به تمام حوادث آینده و گذشته و حال، به طور یکسان داناست و هیچ موضوعی از علم او پنهان نیست و علم او نسبت به همه این حوادث «علم حضوری» است، یعنی تمام حوادث و پدیده ها در پیشگاه او حضور دارند و میان او و حوادث گذشته و آینده و حال، مطلقا حجابی وجود ندارد).این سخن نسبت به حوادث گذشته و حال قابل قبول است، ولی نسبت به حوادث آینده مشکل به نظر می رسد، زیرا چیزی که هنوز واقع نشده و وجود پیدا نکرده، چگونه می تواند در پیشگاه خدا حاضر باشد؟

براى وجود محدودی مثل ما که به تمام عالم از جهت زمان و مکان واقف نیست، آگاهی از اتفاقات آینده مقدور نیست؛ اما برای وجود «بى نهایتى» که در هر زمان و مکانى هست، این مفاهیم ابداً معنا ندارد؛ او گذشته و آینده را مانند حال مى داند و مى بیند و همه در پیشگاه او بطور یکسان حاضرند. درست است که حوادث آینده الآن وجود ندارند ولی در ظرف خود وجود دارد و خداوندی که خالق همه هستی است به آنچه آینده اتفاق می افتد کاملا آگاه است و به سیر اتفاقات عالم واقف است.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قالَ رَسُولُ اللّهِ صلّى اللّه عليه و آله :

ان الحسين باب من ابواب الجنة.

بى گمان حسين درى از درهاى بهشت است .

احقاق الحق 9/202