اراده خداوند مطلق است؛ یعنی افعال انسان از اراده او سرچشمه می گیرند. امّا چنین مفهومی به معنای سلب اراده از انسان نیست؛ زیرا این دو اراده در طول یکدیگرند نه در عرض هم، که وجود یکی مانع وجود دیگری گردد. «اراده الهى» به معنای وجود نظام علّى و معلولى حاکم بر پدیده های جهان است؛ نه مداخله بى واسطه خدا. در این بین «اراده‏ انسان» نیز جزئى از همين نظامى است كه خدا آفريده؛ نه چيزى خارج از آن.

منظور از وجود قواعد و سنّت هاى كلّى آن است كه، اعمال افراد و جامعه هاى انسانى كه از روى اراده و اختيار آنها سر مى زند بازتاب هاى قهرى دارد که تاکیدی است بر تأثير و نفوذ اراده انسان در سرنوشت او و ربطی به مجبور بودن انسان ندارد.
 

خداوند به بشر عقل، اراده و اختيار داده و راه سعادت و بدبختى را به او شناسانده؛ لذا جز ما کسى طرّاح و سازنده سرنوشت ما نيست و علم او از آينده ما، کوچکترين لطمه اى به اختيار و آزادى ما نمى زند. آیا کسی علم استاد دلسوز نسبت به قبول نشدن شاگرد تنبل کلاس، را دلیل شکست وى می داند؟ یا سهل انگارى و درس نخواندن خودش را؟ حتی خود معتقدین به جبر نیز اگر سخنن توهين آميزی بشنوند، مجبور بودن توهين کننده را به دست فراموشى سپرده، فورا متخلّف را به کيفر کردار خود مى رسانند.