قرآن درباره نقش «صبر» در بهشتي شدن مؤمنان مي فرمايد: «[فرشتگان هنگامى كه براى ديدار بهشتيان از هر درى وارد مى گردند، به آنها مى گويند:] سلام بر شما! به خاطر صبر و استقامتتان، چه پايان خوبى در اين سرا نصيبتان شد». دقت در این آیه ما را متوجه این حقیقت می کند صبر و استقامت، نقش مهمى در سعادت انسان و بهشتى شدن او دارد؛ زيرا بدون صبر نه پرهيز از گناه ممكن است و نه انجام اطاعت و عبادت و نه جهاد با نفس و یا حتی جهاد با دشمن. به همين دليل فرشتگان در نخستين تبريك به بهشتيان به مسئله صبر تكيه مى كنند.

وقتى به موارد استعمال «تقوى» در قرآن مى نگریم، مفعول اين فعل را مختلف مى يابيم؛ مثلا «اِتّقُوا اللّه»، «اِتّقوا النّار»، «اِتّقُوا يَوماً لاتَجْزى»، «اتَّقوا فِتْتَةً»،... از مجموع اين چند آيه و آيات ديگر قرآن مى توان نتيجه گرفت كه حقيقت تقوى پرهيز است؛ پرهيز از گناه و پرهيز از معصيت و نافرمانى و ... جالب اين است كه خداوند از خود به عنوان «اهل تقوى» ياد مى كند که مراد پرهیز از ظلم به عباد است.

مطالعات پى گیر و مستمر، ارتباط مداوم با علماى صالح، تهذیب نفس، پرهیز از گناه، مخصوصاً غذاى حرام و یاد خدا از عوامل شرح صدر است.  برعکس، جهل، گناه، لجاجت، مراء، همنشینى با بدان، دنیاپرستى و هواپرستى باعث قساوت قلب مى شود، و این که قرآن در آیه 125 سوره «انعام» مى گوید: آن کس را که خدا بخواهد هدایت کند، شرح صدر مى دهد، یا اگر خدا بخواهد گمراه سازد، ضیق صدر مى دهد، این «خواستن» و «نخواستن» سرچشمه هاى آن از خود ما شروع مى شود و در روایات به برخی از این عوامل اشاره شده است.