حقیقت «توكّل» سپردن كارها به خدا و اعتماد قلبی بر لطف اوست. از تعبيراتي كه روايات درباره «توکّل» به كار برده اند استفاده می شود که روح توکّل يعنى بريدن از مخلوق و پيوستن به خالق و آن كس كه داراى اين روحيّه نباشد به حقيقت توكّل نايل نشده است. در واقع توكّل مفهوم بسيار ظريف و دقيقى دارد كه در عين توجّه به عالم اسباب انسان را از غرق شدن در آن و دل بستن به غير خدا و آلودگى به شرك باز مى‏ دارد.

رابطه متقابل و عمیق تقوی و علم موجب این نیست كه ما طريق تحصيل علم را طبق روال معمول رها سازيم و همانند گروهی از صوفیه بگوييم: «برای دستیابی به دانش، تنها به اصلاح درون مى پردازيم» تا نهایتا در جهل و بى خبرى غرق شویم. اسلام هم تحصيل علم را واجب مى شمرد تا آن حدّ كه حضور در مجلس علم را حضور در باغى از باغ هاى بهشت مى داند و هم دعوت به تقوا و تهذيب نفس مى كند تا روح و جان آماده پذيرش معارف الهى گردد. آری راه وصول به حقّ بهره گیری به اندازه، از هر دو بال علم و تقوا است.

طبق آیه 122 سوره «توبه» همواره گروهى از مسلمانان به عنوان انجام یک واجب کفائى، باید به تحصیل علم و دانش در زمینه تمام مسائل اسلامى بپردازند، و پس از فراغت از تحصیل، براى تبلیغ احکام اسلام به نقاط مختلف، مخصوصاً به قوم و جمعیت خود باز گردند، و آنها را با مسائل اسلامى آشنا سازند و از آنجا که آیه یک مفهوم عام دارد، هم قبول گفتار مسأله گویان را شامل مى شود، و هم قبول قول مجتهدان را، و به این ترتیب، با عموم آیه مى توان استدلال بر جواز تقلید کرد.