هنگام بحث های علمی گاهی به مسائلی برمی خوریم که به تعبیر دانشمندان، «صورت مسأله» آنها غلط است. بی جواب ماندن این گونه سؤالات نه از جهل دانشمندان که از جواب نداشتن آن پرسش هاست. این مسأله نیز چینن است. یعنی عقلا محال و ممتنع‏ است و این امتناع نه از اين جهت كه قدرت پديدآورنده ناقص و نارساست، بلكه از این جهت که خود آن ذاتا امكان پذيرش هستى را ندارد.

اگر بگوییم «خدا جسمى را بسازد» منظورمان این است که آن جسم «مخلوق» باشد و طبعا هر مخلوقی «محدود و فناپذیر» است. اما وقتی مى گویيم «نتواند آن را از بین ببرد»، مفهومش اين است كه آن جسم «نامحدود و فناناپذیر باشد». بنابراين صورت سؤال به اين شكل در مى آيد كه آيا خداوند مى تواند جسمى را بسازد كه هم «محدود» باشد و هم در عین حال «نامحدود» باشد؟! اين همان جمع ميان دو نقيض است و اجتماع نقیضین امری محال است. همچنین هرگاه فرض كنيم كه اين موجودی که توسط خدا خلق شده، فناپذير نباشد در اين صورت بايد فرض كنيم كه او «واجب الوجود» است و نتيجه آن اين است كه يک شئ در يک آن هم «ممكن الوجود» و هم «واجب الوجود» باشد. به عبارت ديگر، از این جهت كه «مخلوق» خداوند است بايد «ممكن الوجود» باشد؛ ولى از اين جهت كه فناناپذير است ناچار بايد «واجب الوجود» باشد.

به هر حال قدرت الهی با همه اطلاقش، شامل «محال ذاتی» نمی شود؛ و البته اين به معنای محدوديت قدرت الهی نيست. زيرا خروج «محال ذاتی» از قلمرو قدرت الهی حاصل كاستی و نقصان در قدرت خداوند و فاعليت او نيست؛ بلكه نقص و اشكال در «محال ذاتی» است که قابليّت تحقق ندارد و امری ناشدنی است.

از آنجا كه «غرور» غالباً ناشى از جهل و عدم شناخت خويشتن و قدر و منزلت انسان در پيشگاه خداست نخستين گام درمان اين بيمارى اخلاقى شناخت خويشتن و معرفت پروردگار و نيز شناخت لياقت‏ ها و شايستگى‏ ها در انسان هاى ديگر است. در واقع اگر انسان درست به جسم و روح و امكانات خود توجّه كند كه چقدر آسيب‏ پذيراست و چگونه حوادث كوچك مى‏ تواند زندگى او را بر هم زند، هرگز مغرور نمى‏ شود.

خداوند در سوره نحل مى فرماید: و اگر بخواهید نعمتهاى خدا را شماره کنید قادر بر احصاى آن نیستید. چراکه سر تا پاى وجود ما غرق نعمت هاى او است، از جمله: وجود میلیونها سلول در بدن و گلبول های قرمز و سفید که همیشه از بدن در مقابل میکروب ها دفاع می کنند و...، و انسان از احصا و شکر این همه نعمت عاجز است. البته همین قدر که بدانید غرق نعمت اویید و از اداى حق شکرش عاجزید و عذر تقصیر به پیشگاهش برید و طبق سفارش پیشوایان دین به مقدار توان به احصای نعمتهایش بپردازید، نهایت شکر او را انجام داده اید.

آيات صراحت دارد بر اینکه دختر يا پسر شدن اولاد تنها با اراده الهي است. علي رقم تمام تلاش ها حتي علوم پيشرفته عاجز از قدرت انتخاب در اين مسأله اند و ناتوانی انسان در چنين مواردي نشانه مالکيت، حاکميت و خالقيت خداوند است.