ابوعبدالله محمّد بن احمد بن عبدالله کاتب نحوى مصرى ملقّب به مفجّع، از مردان بى نظیر در علم و حدیث، حلقه واسط میان بزرگان لغت و ادبیّات، و از اصحاب امامیّه می باشد. او را به حسن عقیده، صحیح بودن مذهب و محکم بودن رأى ستوده اند. همه میل و توجّهش به اهل بیت(ع) بوده و در اشعارش ثناى آنها را زیاد گفته و به خاطر مصیبتهای آنها، بسیار مى نالید تا جایى که دشمنانش که لقبهاى ناپسند بر دیگران مى گذارند، او را مفجّع (نالان و مصیبت زده) نامیدند. او در بصره متولّد شد و در همان جا در سال 327 وفات یافت.

مفجّع در رابطه با غدیر خم چنین سروده: ...نصب المرتضى لهم فی مقام.../ قال هذا مولىً لمن کنت مولا***ه جهارا یقولها جهوریّا/ وال یا ربّ من یوالیه وانصر***ه وعاد الّذی یعادی الوصیّا؛ مرتضى را براى آنها در جایگاهى منصوب کرد...؛ فرمود: این (على) مولاى کسى است که من مولاى او هستم، و این را آشکارا و با صداى بلند فرمود. پروردگارا! دوستدارش را دوست بدار و یاریش کن و کسى را که با وصىّ دشمنى مى کند دشمن بدار.

مفجّع در مدح امیرالمؤمنین(ع) چنین سروده: أیها اللاّئمی لحبّی علیّا... أبخیر الأنام عرّضت*** لا زلت مذُوداً عن الهدى مزویّا/ أشبه الأنبیاء کهلا وزولا***وفطیما وراضعا وغذیّا/ کان فی علمه کآدم***إذ علِّم شرح الأسماء والمکنیّا؛ اى کسی که مرا بر حب على ملامت مى کنى...؛ آیا به بهترین خلایق تعرّض مى کنى؟ پیوسته از هدایت دور باشى و منع شوى. او شبیه پیامبران است در پیرى و جوانى و در حال از شیر گرفته شدن و شیر خوارگى و غذا خوردن. در علمش مثل آدم بود زمانى که شرح اسماء و اسرار به او تعلیم داده شد.