عوامل متعددی سبب انحطاط مسلمانان شده، که می توان آنها را به عوامل درونی و بیرونی تقسیم کرد. 1- عوامل درونی: عواملی هستند که از ناحیه خود مسلمانان سبب انحطاط تمدن اسلامی گردیده است. همانند: ایجاد حکومت های موروثی مانند بنی امیه و بنی عباس، فقدان وحدت و ثبات لازم پس از رحلت پیامبر(ص)، وجود جنگ های مستمر، فرقه گرایی و انحرافات فکری و ... 2- عوامل بیرونی: که از ناحیه دشمنان اسلام و مسلمانان بود. مانند: پدیده استعمار اقتصادی، توطئه های مخالفان دین و پدیده استعمار فرهنگی، ظهور مغولان و ... .

از قدیم «استعمار» وجود داشته ولی به شکل امروزی نبوده است. استعمار ابتدا به وسیله بازرگانان اعمال می شد ولی بعد استعمار به صورت دولتی درآمد و این استعمار علاوه بر تصرف ذخایر و منابع، افراد را هم به بردگی می کشید. ابتدا غربی ها با استعمار اقتصادی شروع کردند و بعد از آن نوبت به استعمار سیاسی و فکری رسید و این دلیلی نداشت غیر از جذب سرمایه و منابع کشورهای شرقی.

ادبیات شرق تحت تاثیر ادبیات غرب قرار گرفته است و این تاثیر باعث شده که در خیلی از موارد این ادبیات به صورت یک افتخار پذیرفته شود و شرقی ها از استعمال ادبیات خود احساس حقارت و کمبود کنند و ادبیات خود را کهنه بشمارند. برای جلوگیری از نفوذ بیشتر ادبیات غرب و یا از بین بردن این نفوذ باید ابتدا صنعت خود را توسعه و پیشرفت داد تا از این نفوذ جلوگیری شود.