آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

آيات و روايات وزن «صدق» و «راستی» را در ترازوى عمل بسيار سنگين دانسته و آن را از والاترين اوصاف اولياء الله شمرده اند و «قرآن» نيز آن را از كليدهاى عمده بهشت شمرده؛ چراكه در سوره «مائده» مى فرمايد: «امروز [روز قيامت] روزى است كه راست گفتن راستگويان به آنها سود مى بخشد و براى آنها باغ هايى از بهشت است كه از زير درختانش نهرها جارى است و جاودانه در آن خواهند بود». اين آيه تاكيد دارد كه تمام اعمال نيك در صداقت خلاصه مي شود؛ چراكه همه گناهان بازگشت به عدم صداقت در ادعاى ايمان و اسلام مى كند؛ وگرنه كسى كه قانونى را به رسميّت بشناسد چگونه در عمل با آن مخالفت مي كند؟

در ميان اعمال انسان كمتر عملى به زيبايى و جذابيت «صدق» و «راستى» است و از آيات و روايات به خوبى بر مى آيد كه وزن آن در ترازوى عمل نيز بسيار سنگين است؛ چرا كه يكى از والاترين اوصاف اولياء الله محسوب مى شود و «قرآن مجيد» نيز آن را يكى از كليدهاى عمده بهشت شمرده، چنانكه در آيه 119 سوره «مائده» مى گويد: «هذَا يَوْمُ يَنْفَعُ الصّادِقينَ صِدْقُهُمْ لَهُمْ جَنّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا اَبَداً»(1)؛ (امروز [روز قيامت] روزى است كه راست گفتن راستگويان به آنها سود مى بخشد، براى آنها باغ هايى از بهشت است كه از زير درختانش نهرها جارى است و جاودانه در آن خواهند بود).
روشن است كه منظور صدق و راستى در دنياست، صدق در عقيده، صدق در گفتار و صدق در عمل كه هر يك، نشانه اى از نشانه هاى مسلّم تقوى است وگرنه صدق و راستى در آخرت كه محل تكليف نيست و مفيد نخواهد بود، به علاوه اوضاع در آن روز چنان است كه هيچكس جز راستگويى راه ديگرى ندارد، حتى گنهكاران اگر موقتاً حقايق را انكار كنند به زودى متوجه مى شوند كه اين كارشان بيهوده است، لذا سرانجام به همه گناهان خويش اعتراف خواهند كرد!
ضمناً از اين تعبير استفاده مى شود كه تمام اعمال نيك را مى توان در صدق و راستى خلاصه كرد و با كمى دقّت، تحليل منطقى آن نيز روشن است؛ چراكه همه گناهان بازگشت به عدم صداقت انسان در ادعاى ايمان و اسلام مى كند؛ وگرنه كسى كه قانونى را به رسميّت مى شناسد چگونه مى تواند در عمل با آن به مخالفت برخيزد؟
اهميت صدق بدان پايه است كه وسيله اصلى آزمايش افراد شمرده شده، چنانكه در حديثى از رسول خدا(صلى الله عليه وآله) مى خوانيم: «لَا تَنْظُرُوا اِلَى كَثْرَةِ صَلَاتِهِمْ وَ صَوْمِهِمْ وَ كَثْرَةِ الْحَجِّ وَ الْمَعْرُوفِ وَ طَنْطَنَتِهِمْ بِاللَّيْلِ، وَ لكِنْ اُنْظُرُوا اِلَى صِدْقِ الْحَدِيثِ وَ اَدَاءِ الْأَمَانَةِ؟»(2)؛ (نگاه به فزونى نماز و روزه و حجّ و كارهاى نيك و سر و صداى آنها در شب [براى عبادت] نكنيد، ولكن نگاه به راستى گفتار و اداء امانت آنها كنيد).
و در حديث ديگرى از رسول اكرم(صلى الله عليه وآله) مى خوانيم: «اِنَّ الصِّدْقَ يَهْدِي اِلَى الْبِرِّ وَ الْبِرُّ يَهْدِي اِلَى الْجَنَّةِ»؛ (صدق و راستى به نيكى هدايت مى كند و نيكى هدايت به سوى بهشت)، و به اين ترتيب صدق و راستى كليد بهشت است.(3)