آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در مورد «صادِقُ الوَعدِ» بودن حضرت اسماعيل(ع) در بسيارى از كتب تفسير و روايت آمده که: «خداوند او را به جهت پافشاری زیاد در وفاى به وعده اش، «صادق الوعد» شمرده است. نقل شده، او با كسى در محلّى وعده اى گذاشته بود و طرف مقابل فراموش كرد و نيامد. او تا يك سال در انتظارش بود. هنگامى كه آمد، اسماعيل(ع) به او گفت: من همواره در انتظار تو بودم!». البته منظور از انتظار، يك سال سركشى مداوم به آن محل و مراقبت جهت بازگشت شخص مورد نظر بوده، نه اين كه يك سال زندگى خود را تعطيل كند و دائماً در آنجا بماند.

در مورد «صادِقُ الوَعدِ» بودن حضرت اسماعيل(عليه السلام) در بسيارى از كتب تفسير و روايت آمده که: «خداوند او را به جهت پافشاری زیاد در وفاى به وعده اش، «صادق الوعد» شمرده است. نقل شده که او با كسى در محلّى وعده اى گذاشته بود و طرف مقابل فراموش كرد و نيامد، اسماعيل(عليه السلام) تا يك سال در انتظارش بود هنگامى كه آمد، اسماعيل(عليه السلام) به او گفت: من همواره در انتظار تو بودم!».(1)
بعيد نيست كه منظور از انتظار، يك سال سركشى مداوم به آن محل در اين مدّت و مراقبت جهت بازگشت شخص مورد نظر بوده، نه اين كه يك سال كار و زندگى خود را تعطيل كند و دائماً در آنجا بماند. در اين كه آيا اين اسماعيل همان اسماعيل معروف، فرزند ابراهيم(عليه السلام) است يا «اسماعيل بن حزقيل» از انبياء بنى اسرائيل، محل گفتگو است. بسيارى احتمال اول را برگزيده اند، ولى در بعضى از روايات اهل بيت(عليهم السلام) تصريح به احتمال دوم شده است. اين به خاطر آن است كه طبق بعضى از روايات آمده كه اسماعيل(عليه السلام) در زمان حيات پدرش ابراهيم از دنيا رفت، بنابراين تعبير به رسالت در مورد او مناسب نيست، در حالى كه قرآن در آيه بالا مى گويد: «وَ كَانَ رَسُولاً نَبِيّاً»(2) و اين كه گفته اند: «از سوى پدرش رسالتى براى هدايت قبيله جُرهم كه ساكن مكه بودند داشت» نيز مناسب به نظر نمى رسد؛ زيرا ظاهر آیه اين است كه ایشان رسالت الهيّه داشته است، نه رسالت از سوى ابراهيم(عليه السلام). بعلاوه اگر منظور از اسماعيل، فرزند حضرت ابراهيم(عليه السلام) باشد، مناسب اين بود كه بعد از ذكر ابراهيم(عليه السلام) در آيات قبل ذكر شود، نه بعد از موسى(عليه السلام).(3)