آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در روايات اسلامى تأكيد فراوانی درباره «امر به معروف و نهى از منكر» شده است، به طوری كه انجام آن دو، ضامن اجراى تمام فرائض الهى و سبب امنيّت و آبادى و گسترش عدالت مى شود. كسى كه امر به معروف و نهى از منكر كند جانشين خداوند و پیامبرش در روی زمين است. به وسيله اين دو فريضه بزرگ الهی، بقيّه فرايض برپا مى شود، راه ها امن و امان مى گردد، كسب و كارها حلال مى شود، حقوق مظلومان به آنها مى رسد، زمين ها آباد مى گردد، از دشمنان انتقام گرفته مى شود و كارها رو به راه مى شود.

در روايات اسلامى تأكيدهاى فوق العاده اى درباره اين دو وظيفه مهم ديده مى شود و آن را ضامن اجراى تمام فرائض الهى، و سبب امنيّت و آبادى و سبب گسترش عدالت مى شمرد.
1. در حديثى از پيغمبر اكرم(صلى الله عليه وآله) مى خوانيم: «مَنْ اَمَرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَى عَنِ الْمُنْكَرِ فَهُوَ خَلِيفَةُ اللهِ فِى اَرْضِهِ، وَ خَلِيفَةُ رَسُولِ اللهِ، وَ خَلِيفَةُ كِتابِهِ»(1)؛ (كسى كه امر به معروف و نهى از منكر كند جانشين خداوند در زمين، و جانشين پيامبر(صلى الله عليه وآله) و كتاب او است)؛ يعنى دقيقاً كار آنها را انجام مى دهد.
2. در حديث ديگرى از آن حضرت، تعبير گوياترى ديده مى شود. پيامبر(صلى الله عليه وآله) بر منبر بود؛ مردى عرض كرد: يا رسول خدا! «مَنْ خَيْرُ النّاسِ؟»؛ (چه كسى از همه مردم بهتر است؟!) فرمود: «آمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَ اَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ اَتْقَاهُمْ لِلّهِ، وَ اَرْضَاهُمْ»(2)؛ (كسى كه از همه بيشتر امر به معروف و نهى از منكر كند و از همه باتقواتر و خشنودتر به رضاى الهى باشد).
3. در حديث ديگرى از پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) مى خوانيم: «لَتَأمُرُنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَ لَتَنْهُنَّ عَنِ الْمُنْكَرِ اَوْ لَيَعُمَنَّكُمْ عَذَابُ اللهِ»(3)؛ (به يقين همگى بايد امر به معروف و نهى از منكر كنيد و گرنه به طور قطع عذاب الهى شما را فرا مى گيرد).
4ـ در حديث معروفى، نيز از امام على(عليه السلام) مى خوانيم كه فرمود: «وَ مَا اَعْمَالُ الّبِرِّ كُلِّها وَ الْجِهادُ فِى سَبِيلِ اللهِ عِندَ الاَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهىِ عَنِ الْمُنْكَرِ اِلَّا كَنَفْثَةٍ فِى بَحْرٍ لُجِّىٍّ»(4)؛ (تمام اعمال نيك و حتّى جهاد در راه خدا، در برابر امر به معروف و نهى از منكر، همچون آب دهان است در برابر يك درياى پهناور).
5. و بالاخره امام باقر(عليه السلام) در يك بيان كوتاه و گويا، فلسفه امر به معروف و نهى از منكر را چنين بيان فرموده است: «اَنَّ الاَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهىَ عَنِ الْمُنكَرِ فَريضَةٌ عَظِيمَةٌ بِهَا تُقَامُ الْفَرَائِضُ وَ تَأمَنُ الْمَذَاهِبُ وَ تُحِلُّ المَكَاسِبُ وَ تُرَدُّ الْمَظَالِمُ وَ تَعْمُرُ الاَرضُ وَ يُنْتَصَفُ مِنَ الاَعْدَاءِ وَ يَسْتَقِيمُ الاَمْرُ»(5) در اين عبارت كوتاه به هفت فلسفه از فلسفه هاى اين دو فريضه عظيم الهى اشاره شده است: (امر به معروف و نهى از منكر فريضه بزرگ الهي است كه بقيّه فرايض به وسيله آن برپا مى شود، به وسيله اين دو، راه ها امن و امان مى گردد، كسب و كارها حلال مى شود، حقوق مظلومان به آنها مى رسد، زمين ها آباد مى گردد، از دشمنان انتقام گرفته مى شود و كارها رو به راه مى گردد). و در اين زمينه احاديث بسیاری از پيشوايان اسلام نقل شده كه اگر گردآورى شود كتاب مستقلّى را تشكيل مى دهد.(6)