آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

سخنان معصومين(ع) در بیان آثار سوء غیبت بسیار تکان دهنده است؛ در روايات آمده «غيبت حسنات را نابود مى كند همان گونه كه آتش هيزم را از بین می برد». پيامبر اکرم(ص) می فرمايد: «شخصی در روز قيامت می گوید: خدایا اين نامه عمل من نيست، زيرا طاعات خود را در آن نمى بينم، خداوند می فرماید: طاعات تو به سبب غيبت مردم از بين رفت. فرد ديگرى به خداوند عرض مى كند: خدایا اين نامه عمل من نيست، چرا كه من اين طاعات را انجام نداده ام، خداوند مى فرمايد: فلان كس از تو غیبت کرد، از این رو حسناتش به تو داده شد».

آثار سوء معنوی غيبت، بيش از آن است كه کلام ظرفیت بیان آن را داشته باشد، لکن در سخنان ائمه هدی(علیهم السلام)، آشکارا به این پیامدها اشاره شده که در ادامه قسمتی از آنها بیان می شود.
1ـ در روايات آمده «غيبت حسنات را نابود مى كند همان گونه كه آتش هيزم را». عالم بزرگوار شيخ بهايى در يكى از كتاب هاى خود غيبت را به صاعقه ای تشبيه کرده كه حسنات را در يك چشم به هم زدن نابود مى كند، سپس مى گويد: «غیبت کننده مانند كسى است كه منجنيقى نصب كرده و با آن حسنات خود را نشانه گيرى كرده و شرق و غرب آن را مى كوبد».(1)
2ـ غيبت دين انسان را از بين مى برد همان گونه كه بيمارى خوره گوشت هاى تن را مى خورد.
3ـ غيبت كننده اگر بخشوده شود آخرين نفرى است كه وارد بهشت مى شود، و اگر بخشوده نشود اولين نفرى است كه وارد دوزخ مى گردد.
4ـ غيبت سبب رسوايى انسان مى شود، پيامبر خدا(صلى الله عليه وآله) در حديثى می فرمایند: «يا مَعْشَرَ مَنْ آمَنَ بِلسانِهِ وَ لَمْ يُؤْمِنْ بِقَلْبِهِ لا تَغْتابُوا الْمُسْلِمينَ وَ لا تَتَبَّعُوا عَوْراتِهِمْ فَاِنَّهُ مَنْ تَتَبَّعَ عَوْرَةَ اَخِيْهِ تَتَبَّعَ اللّهُ عَوْرَتَهُ وَ مَنْ تَتَبَّعَ اللّهُ عَوْرَتَهُ يَفْضَحُهُ فِى جَوْفِ بَيْتِهِ»(2)؛ (اى گروهى كه با زبان ايمان آورده ايد ولى با قلبتان ايمان نياورده ايد، غيبت مسلمانان نكنيد، و در صدد كشف عيوب آنها نباشيد، چرا كه هر كس در صدد كشف عيوب برادر مسلمانش باشد خداوند عيوب او را كشف مى كند، و هر كس خدا عيوبش را كشف كند حتى در درون خانه اش رسوا مى شود).
5ـ غيبت سبب مى شود كه حسنات غيبت كننده به نامه اعمال غيبت شونده، و سيئات غيبت شونده به نامه اعمال غيبت كننده منتقل شود، چنان كه پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) در حديثى می فرمایند: «يُؤْتى بِاَحَد يَوْمَ الْقِيامَةِ يُوقَفُ بَيْنَ يَدَىِ اللّهُ يُدْفَعُ اِلَيْهِ كِتابُهُ فَلا يَرَى حَسَناتِهِ فَيَقُولُ اِلهِى لَيْسَ هذا كِتابِى فَاِنِّى لا اَرَى فيها طاعَتى فَقالَ اِنَّ رَبَّكَ لا يَضِلُّ وَ لا يَنْسى، ذَهَبَ عَمَلُكَ بِاغْتياب النّاسِ ثُمَّ يُؤْتى بِآخَرَ وَ يُدْفَعُ اِلَيْهِ كِتابُهُ فَيَرى فيها طاعات كَثيرة، فَيَقُولُ اِلهى ما هذا كِتابى فَانِّى ما عَمِلْتُ هَذِهِ الطّاعاتِ، فَيَقُولُ: اِنَّ فُلاناً اِغْتابَكَ فَدُفعَتْ حَسَناتُهُ اِلَيْكَ»(3)؛ (روز قيامت كسى را در دادگاه عدل الهى حاضر مى كنند، و نامه اعمالش را به دست او مى دهند، نگاه مى كند حسنات خود را در آن نمى بيند، عرضه مى دارد خدايا اين نامه عمل من نيست زيرا طاعات خود را در آن نمى بينم، خداوند به او مى گويد پروردگار تو نه گمراه مى شود و نه چيزى را فراموش مى كند، طاعات تو به سبب غيبت مردم از بين رفت، سپس ديگرى را مى آورند و نامه عملش را به دستش مى سپارند، در آن طاعات زيادى مى بيند كه انجام نداده بود عرض مى كند خداوندا اين نامه عمل من نيست، چرا كه من اين طاعات را انجام نداده ام، خداوند مى فرمايد: فلان كس تو را غيبت كرد، بدين سبب حسناتش به تو داده شد).
از اين رو از بعضى از رجال معروف پيشين نقل شده كه شنيد كسى درباره او غيبت مى كند طبقى از رطب به رسم هديه براى او فرستاد و پيغام داد: «شنيدم تو حسناتت را براى من هديه كرده اى خواستم به اين وسيله جبران كنم». همچنین از ديگرى نقل شده كه مى گفت: «من اگر بخواهم كسى را غيبت كنم مادرم را غيبت مى كنم چرا كه او از هر كس به حسنات من سزاوارتر است».
6ـ غيبت سبب مى شود كه نماز و روزه انسان تا چهل روز، مقبول درگاه خداوند نشود، چنان كه پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) می فرمایند: «مَنْ اِعْتابَ مُسْلِماً اَو مُسْلِمَةً لَمْ يَقْبَل اللّهُ تَعالى صَلاتَهُ وَ لا صِيامَهُ اَرْبَعِيْنَ يَوْماً وَ لَيْلَةً اِلاّ اَنْ يَغْفِرَ لَهُ صاحِبُهُ»(4)؛ (كسى كه مرد يا زن مسلمانى را غيبت كند، خداوند نماز و روزه او را چهل شبانه روز قبول نخواهد كرد مگر اين كه غيبت شونده او را ببخشد).(5)