آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

«عیب جویي» و «غیبت» از گناهان كبيره است؛ زيرا آبرو و حيثيتِ افراد با ايمان را بر باد مى دهد و لذا «قرآن» وعده دوزخ به آنها داده و مى فرمايد: «واى بر هر عيبجوى غيبت كننده اى، همان كس كه اموالى را جمع آورى و شماره كرده، گمان مى كند اموالش او را جاودانه مى سازد، چنين نيست، بزودى در آتش خرد كننده پرتاب مى شود». به نظر مى رسد تمام كسانى كه ديگران را مسخره مي كنند و با نيشِ زبان و حركاتِ چشم و آبرو در پشت سر و پيشِ رو، در جستجوى پرده برداشتن از عيب افراد هستند تا حيثيتشان را بر باد دهند نيز مشمول اين آيه مي شوند.

«عیب جویي» و «غیبت» از گناهان كبيره است؛ زيرا آبرو و حيثيت افرادِ با ايمان را بر باد مى دهد، همان سرمايه اى كه هم وزن خون انسان و احياناً از آن بالاتر است و لذا «قرآن مجيد» وعده عذاب دوزخ درباره آن داده و مى فرمايد: «وَيْلٌ لِكُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ * اَلَّذِي جَمَعَ مَالاً وَ عَدَّدَهُ * يَحْسَبُ اَنَّ مَالَهُ اَخْلَدَهُ * كَلَّا لَيُنْبَذَنَّ فِي الْحُطَمَةِ»(1)؛ (واى بر هر عيبجوى غيبت كننده اى * همان كس كه اموالى را جمع آورى و شماره كرده [بى آنكه حلال و حرام آن را حساب كند] * گمان مى كند اموالش او را جاودانه مى سازد * چنين نيست، بزودى در آتش خرد كننده پرتاب مى شود).
در تفسير معناى «هُمزَة» و «لُمَزَة» در ميان مفسّران گفتگو بسيار است. اين دو واژه، صيغه مبالغه است كه از ماده «هَمْز» و «لَمْز» (بر وزن رمز) گرفته شده، بعضى هر دو را به يك معنا يعنى عيبجويى و غيبت تفسير كرده اند؛ در حالى كه بعضى اوّلى را به معناى عيبجويى آشكار و دوّمى را به معناى عيبجويى پنهان و با اشاره چشم و ابرو و مانند آن دانسته اند و بعضى اوّلى را به معناى غيبت كردن و دوّمى را به معناى عيبجويى روبرو، دانسته اند.
به هر حال به نظر مى رسد تمام كسانى كه ديگران را به باد استهزاء مى گيرند و با نيشِ زبان و حركات چشم و ابرو در پشت سر و پيشِ رو، در جستجوى عيب افراد يا پرده برداشتن از عيوب پنهانى و آشكار ساختن آنها هستند تا حيثيت اشخاص را بر باد دهند مشمول اين آيه خواهند بود و همان گونه كه آنها شخصيت ديگران را در هم مى شكنند در قيامت آتش دوزخ - كه «حُطَمَه»؛ (درهم شكننده) است - تمام وجود آنها را در هم مى كوبد و مى شكند!، اين افراد در حقيقت شرورترين خلق خدا هستند چنان كه در حديثى از پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) آمده است كه فرمود: [شما را از شرورترين افرادتان خبر بدهم؟! عرض كردند آرى اى رسول خدا!] پيامبر فرمود: «اَلْمَشَّائُونَ بِالنِّيَّةِ، اَلْمُفْرِقُونَ بَيْنَ الْأَحِبَّةِ، اَلْبَاغُونَ لِلْبُرَئاءِ الْمَعَايِبَ»(2)؛ (آنها كه بسيار سخن چينى مى كنند و در ميان دوستان جدايى مى افكنند و در ميان افرادِ پاك و بي گناه عيب جويى مى كنند).(3)