آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

خداوند در آیه 83 سوره «قصص» می فرماید: «سرای آخرت را تنها برای کسانی قرار می دهیم که قصد برتری جویی و فساد در زمین را ندارند». از عطف فساد به برتری جویی درمی یابیم که افراد جاه طلب برای سیراب کردن عطش خود دست به هر فسادی می زنند. امام صادق(ع) درباره این آیه می فرماید: «با وجود اين آيه همه آرزوها بر باد رفته است».

خداوند در قرآن ذيل آيات مربوط به «قارون»، به عنوان يك دستور كلّى مى فرمايد: (آن سراى آخرت را تنها براى كسانى قرار مى دهيم كه قصد برترى جويى در زمين و فساد را ندارند و عاقبت نيك براى پرهيزگاران است)؛ «تِلْكَ الدّارُ الاْخِرَةِ نَجْعَلُها لِلَّذِينَ لايُريُدونَ عُلُوّاً فِى الاْرْضِ وَ لافَساداً وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقينَ».(1)
آرى، عاقبت جاه طلبان مستكبر همان عاقبت «قارون» است كه همه چيز خود را بر سر جاه طلبى و استكبار گذاشت و خشم خدا او را گرفت و به زندگى ننگينش پايان داد و براى هميشه مورد لعن و نفرين واقع گشت. از سویی ممكن است از عطف «فساد» به «علو فى الارض» چنين استفاده شود كه افراد برترى جو و جاه طلب، سرانجام در زمین دست به فساد مى زنند و براى سيراب كردن عطش خود از هيچ جنايتى فرو گذار نمى كنند.
جالب اينكه در حديث می خوانیم؛ امام على(عليه السلام) در زمان خلافت، شخصاً در بازارها قدم مى زد، افراد گمشده را راهنمائى مى كردند و به ضعيفان كمك مى کردند و از كنار فروشندگان و كسبه رد مى شد و اين آيه را براى آنها تلاوت مى نمود: «تِلْكَ الدّارُ الاْخِرَةِ نَجْعَلُها لِلَّذِينَ لايُريُدونَ عُلُوّاً فِى الاْرْضِ وَ لافَساداً»؛ سپس به تفسير آن مى پرداختند به گونه اى كه نه تنها شامل زمامداران، بلكه شامل همه صاحبان قدرت مى شد. همچنین در حديث ديگرى از امام صادق(عليه السلام) آمده است: هنگام تلاوت اين آيه، گريه می كردند و می فرمودند: «ذَهَبَتْ وَاللّهُ الاْمانِىُّ عِنْدَ هذِهِ الاْيَةِ»(2)؛ (با وجود اين آيه همه آرزوها بر باد رفته است). شايد منظور امام(عليه السلام) اين است: خداوند سراى آخرت را تنها از آن كسانى مى داند كه حتى در دل نیز اراده برترى جويى نداشته و بذر جاه طلبى را در سر نمى پرورانند، که البته كاری بسيار مشكل است.(3)