آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

امام علي(ع) درباره عبرت دانستن زندگانی و شهادت خود می فرماید: «من ديروز يار و همنشين شما بودم و امروز [كه در بستر شهادت افتاده ام] عبرتى براى شما هستم و فردا از شما جدا خواهم شد [و دنيا را وداع مى گويم]». منظور حضرت اين است كه من كه ديروز فاتح خيبر و احزاب و بدر بودم، با گذشت يك روز دگرگون شدم و اكنون با فرق شكافته در بستر شهادت هستم و اين وضع من به شما درس بى وفايى دنيا مى دهد و فردا كه جاى خالى مرا ببينيد، احساس مى كنيد كه دنيا تا چه اندازه بى اعتبار است.

امام علي(عليه السلام) در بخشی از نامه 23 «نهج البلاغه» در عباراتى بسيار كوتاه و پر معنا، زندگى خود را درس عبرت بزرگى دانسته و براى يارانش بيان مى كند و مى گويد: «أَنَا بِالْأَمْسِ صَاحِبُكُمْ، وَ أَنَا الْيَوْمَ عِبْرَةٌ لَكُمْ، وَ غَداً مُفَارِقُكُمْ»؛ (من ديروز يار و همنشين شما بودم و امروز [كه در بستر شهادت افتاده ام] عبرتى براى شما هستم و فردا از شما جدا خواهم شد [و دنيا را وداع مى گويم]). منظور حضرت اين است كه من كه فاتح خيبر و احزاب و بدر هستم و ديروز به صورت انسانى نيرومند در ميان شما بودم، با گذشت يك روز دگرگون شدم و اكنون با فرق شكافته از بيداد ابن ملجم در بستر شهادت هستم و همين فرق شكافته من به شما درس بى وفايى دنيا مى دهد و فردا كه جاى خالى مرا ببينيد، احساس مى كنيد كه دنيا تا چه اندازه بى اعتبار است؛ به همين سادگى مردى شجاع و قهرمانى بى بديل از دنيا چشم مى پوشد و در برابر حوادث تسليم مى گردد.
در تاريخ بشر، شبيه اين حادثه كم نيست كه افراد يا گروه ها و كشورهاى نيرومندى با گذشت زمان كوتاهى به كلى دگرگون شدند و از نسيمى، دفتر ايام براى آنها به هم خورد و به گفته شاعر:
شبانگه به دل قصد تاراج داشت *** سحرگه نه تن سر، نه سر تاج داشت
به يك گردش چرخ نيلوفرى *** نه نادر به جا ماند و نى نادرى
آرى نادرشاه در اوج عظمت در حالى كه قصد حمله به بعضى از كشورها را داشت، شب در بستر خوابيده بود، آشپز او كه از عصبانيّت نادر نسبت به بعضى از مواد غذايى ترسيده بود با كارد سر او را بريد و صبحگاهان همه چيز تمام شد.
از همه روشن تر، سرگذشت اقوام پيشين است كه به طور مكرّر در «قرآن مجيد» آمده است. فرعون ها، نمرودها و قوم عاد و ثمود كه در عين عظمت و قدرت با مشيت و اراده الهى در چند لحظه به علت اعمالشان مورد غضب الهى قرار گرفتند يا در ميان امواج دفن شدند، يا صيحه آسمانى و يا زلزله اى ويرانگر آنها را در هم كوبيد. اين مسئله منحصر به بدان عالم نيست، نيكان و بدان همه مشمول بى اعتبارى دنيا هستند.(1)