آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

رابطه اسلام و مسلمين با غير مسلمانان بر چهار صورت است: 1. «اهل ذمّه»: اقلیت های مذهبی که در کشور اسلامی زندگی می کنند و حکومت اسلامی در مقابل گرفتن جزیه، جان و مال و ناموس آنها را حفظ مي كند. 2. «كفار حربى»: كسانى هستند كه مسلمانان مأمور به جهاد با آنها هستند. 3. «كفار معاهد»: اين گروه خارج از كشورهاى اسلامى زندگى مى كنند؛ ولى از نظر تجارى، سياسى و ... روابطى با مسلمانان دارند و حقوق يكديگر را محترم مى شمارند. 4. «كفار مهادن»: اينها هم در بيرون كشورهاى اسلامى زندگى مى كنند و رابطه خاص سياسى با مسلمانان ندارند؛ ولى در حال جنگ و مبارزه و مخالفت نيز نيستند.

رابطه اسلام و مسلمين را با غير مسلمانان مى توان در چهار صورت خلاصه كرد:
1. «اهل ذمّه»: آنها صاحبان كتب آسمانى هستند كه در داخل كشورهاى اسلامى به صورت اقليتى مذهبى زندگى مى كنند. هرگاه آنها تظاهر بر خلاف قوانين اسلام نكنند و به مسلمين احترام بگذارند مسلمانان نيز موظّفند آنها را محترم بشمارند. حكومت اسلامى نيز موظف است جان و مال و ناموس آنها را حفظ كند. ذمّه به معناى پيمان است در واقع آنها پيمان همزيستى مسالمت آميز با مسلمين دارند كه يكى از شرايطش پرداختن ماليات كوچك و مختصرى است به نامه «جزيه» كه در برابر اين وجه مختصر، حكومت اسلامى خدمات مهمى را در مورد آنها متعهد است و همان گونه كه در نامه 9 «نهج البلاغه» آمده، امير مؤمنان علي(عليه السلام) نامه اعتراض آميزى به فرماندارش در مناطقى كه اهل ذمّه بودند مى نويسد و او را دعوت به خوشرفتارى با آنها مى كند.
احكام اهل ذمّه در كتب فقهى در ذيل «كتاب جهاد» به صورت گسترده آمده است.
2. «كفار حربى»: آنها همان گونه كه از نامشان پيداست كسانى هستند كه در حال جنگ با مسلمانانند و به همين دليل نه تنها احترامى ندارند؛ بلكه مسلمانان مأمور به جهاد در مقابل آنان هستند.
احكام كفّار حربى نيز در فقه اسلام در «كتاب الجهاد» به طور مشروح آمده است.
3. «كفار معاهد»: آنهايى هستند كه در داخل كشورهاى اسلامى زندگى نمى كنند؛ ولى از نظر تجارى، سياسى و امثال آن روابطى با مسلمانان دارند و حقوق يكديگر را محترم مى شمارند. مصداق بارز آن، زمان ماست، تمام كشورهايى كه رابطه سياسى با مسلمانان دارند و مبادله سفير، كاردار و امثال آن در كشور يكديگر انجام مى دهند. آنها نيز در هر كجا باشند چه به داخل كشورهاى اسلامى سفر كنند چه در خارج تماس داشته باشند، همه چيزشان محترم است.
احكام اين گروه نيز در همان «كتاب جهاد» و در كتب تفسير، در تفسير سوره «برائت» آمده است.
4. «كفار مهادن»: آنهايى هستند كه در بيرون كشورهاى اسلامى زندگى مى كنند و معاهده و رابطه خاص سياسى با مسلمانان ندارند؛ ولى در حال جنگ و پيكار و مبارزه و مخالفت نيز نيستند. اسلام درباره آنها نيز دستور به خوشرفتارى و مسالمت داده از جمله در آيه 8 سوره «ممتحنه» درباره آنها فرموده است كه نهى نمى كند خداوند از نيكى كردن و رفتار عادلانه با كسانى كه با شما در حال جنگ نيستند و شما را از خانه و كاشانه خود بيرون نراندند.(1)