آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

برخى به استناد روايات، معتقدند هر نوع قيام و انقلاب بر ضد هر حاكم ظالم و بى دين، قبل از ظهور امام زمان(عج) حرام است؛ در حالي كه بايد گفت: اولا این روایات با اصول کلی دین مثل امر به معروف و نهی از منکر و جهاد منافات دارد. ثانیا این روايات مشكل سندى دارند؛ به طوری که يا مرسلند يا راوي آنها تضعيف شده اند. ضمن اینکه روایاتی هم وجود دارد که ائمه از انقلاب هایی که برای برپایی حق شکل گرفته است حمایت کرده اند.

برخى معتقدند كه قيام و انقلاب بر ضد هر حاكم ظالم و بى دين، قبل از ظهور امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) حرام است، آنان به رواياتى در اين باره استناد مى كنند از قبيل آنكه امام صادق(عليه السلام) فرمود: «كُلُّ رَايَةٍ تُرْفَعُ قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ فَصَاحِبُهَا طَاغُوتٌ يُعْبَدُ مِنْ دُونِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ»(1)؛ (هر پرچمى كه قبل از قيام قائم بالا رود صاحب آن طاغوت بوده و غير خداوند عزوجل را عبادت مى كند).

در توجيه اين روايات مى گوييم:

1. اين روايات با اصول كلى شريعت و مبانى قطعى آن كه از جمله آن: ادله امر به معروف و نهى از منكر و جهاد است منافات دارند؛ زيرا اين سه مراتبى دارد كه يكى از آنها قيام است.

2. غالب روايات این باب، مشكل سندى از قبيل «ارسال» و «ضعف راوى» دارند كه در جاى خود مورد بحث سندى و تضعيف قرار گرفته است.

3. از برخى روايات نيز استفاده مى شود كه امام(عليه السلام) در صدد خبر از غيب است؛ به اين معنا كه امام(عليه السلام) مى فرمايد: اين گونه انقلاب ها به پيروزى نهايى نمى رسد گرچه ممكن است آثار مثبتى بر آن مترتب شود، نه آنكه امام(عليه السلام) در صدد تخطئه اصل انقلاب باشد آن گونه كه در مورد قيام زيد شهيد و مختار فرمودند.

4. دعوت انقلابى و انقلاب كننده بر دو گونه است: يكى دعوت به حق كه به هدف برپا داشتن حق و باز گرداندن زمام امور حكومت به دست اهل بيت(عليهم السلام) منجر مي شود كه البته چنين حكومتى مورد تأييد امامان معصوم(عليهم السلام) است. ديگرى دعوت به باطل كه به جهت مطرح كردن خود است و مقصود از «كل راية» گويا همين معنا است. بنابراين قيام هايى كه در صدد دفاع از حريم شريعت و امامت اهل بيت(عليهم السلام) است اساساً از اين روايات خارج مى باشد و لذا هنگامى كه درباره وظيفه شيعيان در مقابل قيام مختار از امام زين العابدين(عليه السلام) سؤال شد حضرت فرمودند: «لَوْ أَنَّ عَبْداً زَنْجِياً تَعَصَّبَ لَنَا أَهْلَ الْبَيْتِ لَوَجَبَ عَلَى النَّاسِ مَوَازِرُتُهُ»(2)؛ (هر گاه برده اى زنگى براى يارى ما پيشانى بند به پيشانى بست [كنايه از اينكه قيام كرد] بر مردم كمك و يارى او واجب است).

امام صادق(عليه السلام) فرمود: «لَا يَخْرُجُ الْقَائِمُ حَتَّى يَخْرُجَ اثْنَا عَشَرَ مِنْ بَنِي هَاشِمٍ كُلُّهُمْ يَدْعُو إِلَى نَفْسِهِ»(3)؛ (قائم خروج نخواهد كرد تا آنكه قبل از آن، دوازده نفر از بنى هاشم خروج كنند و همه آنها مردم را به خود دعوت مى كنند).(4)