آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در مورد معنای این عبارت دو احتمال وجود دارد: 1- اینکه مقصود از «بَقِیَّهُ الله» عنوان کلى بوده و اشاره به حجت خدادر روى زمین است. هرگز زمین از حجت خداخالى نبوده و نخواهد بود و دائماً باید در آن ثابت باشد. انطباق آن بر امام زمان(عج) از بابانطباق کلى بر یک فرد آن در این زمان است. 2- اینکه مقصود از «بَقِیَّهُ الله» لقبى براى امام زمان(عج) باشد به اعتبار اینکه در روى زمین ثابت بوده و دوام وجودى دارد.

در يكي از فرازهاي دعاى ندبه مى خوانيم: «اَيْنَ بَقِيَّةُ اللهِ الَّتِي لَا تَخْلُو مِنَ الْعِتْرَةِ الْهَادِيَةِ»؛ (كجاست باقى مانده خدا كه از غير عترت طاهره نيست). كلمه «بقيه» از بقا ضد فنا و نيستى است و در لغت به معناى ثبات و دوام آمده است و «بَقِيَّةُ الله» يعنى باقى مانده خدا كه در روى زمين ثابت است.
درباره اينكه مقصود از اين كلمه چيست؟ دو احتمال وجود دارد:
1. اينكه مقصود از «بَقِيَّةُ الله» عنوان كلى بوده و اشاره به حجت خدا در روى زمين است. هرگز زمين از حجت خدا خالى نبوده و نخواهد بود و دائماً بايد در آن ثابت باشد. انطباق آن بر امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) از باب انطباق كلى بر يك فرد آن در اين زمان است.
2. اينكه مقصود از «بَقِيَّةُ الله» لقبى براى امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) باشد به اعتبار اينكه در روى زمين ثابت بوده و دوام وجودى دارد.
«ابن سكيت» مى گويد: «اين جمله در جايى گفته مى شود كه انسان تدبیر امور کسی را به عهده گرفته و به انتظار او نشسته است».(1) با در نظر گرفتن اين معنا حضرت مهدى(عجل الله تعالی فرجه) را «بَقِيَّةُ الله» مى گويند از آن جهت كه تحت محافظت و تدبیر خداوند بوده و به او مقام و شأنى داده كه مردم انتظار فرج او را در كارهاى خود داشته باشند.(2)